Çanakkale Hakkında Bilgi

Çanakkale Coğrafi ve Ekonomik Özellikleri, Çanakkale hakkında genel bilgi

Çanakkale, güneybatı kesimindeki bazı topraklan Ege Bölgesi, büyük bölümü Mar­mara Bölgesi sınırları içinde kalan il ve il merkezi kent. Yüzölçümü 9.737 km² olan Çanakkale ili toprakları hem Anadolu’daki Biga Yarımadasında, hem de Trakya’daki Gelibolu Yarımadasında yer alır. Çanakka­le Boğazının birbirinden ayırdığı bu topraklardan Gelibolu Yarımadası kuzeyde Saros Körfezi, kuzeydoğuda Edirne ve Tekirdağ illeri, doğuda Marmara Denizi ve Çanakka­le Boğazı, güneyde gene Çanakkale Boğazı, batıda da Ege Denizi; Biga Yarımadası ise kuzeyde Marmara Denizi, doğu ve güneyde Balıkesir ili, güneybatıda Edremit Körfezi, batıda Ege Denizi, kuzeybatıda da Çanak­kale Boğazıyla çevrilidir. İstanbul’dan son­ra toprakları Asya ile Avrupa arasında paylaşılmış olan ikinci il Çanakkale’dir. Tür­kiye’nin Ege Denizindeki adaları Gökçeada ve Bozcaada, gene Türkiye’nin en batı noktası olan Gökçeada’daki Avlaka Burnu ve Anadolu’nun en batı ucu olan Baba Burnu da Çanakkale ili sınırları içindedir.

Çanakkale Doğal yapısı :  İl, vadiler ve yer yer ovalarla bölünen, yükseltisi fazla olmayan dağlık, tepelik topraklar üstünde yer alır. Biga Yarımadasındaki kesim daha dağlık ve yük­sektir. Yükselti güneydoğuya doğru giderek artar. Başlıca dağlar, Gelibolu Yarımada­sında, Biga Yarımadasının orta kesiminde ve Edremit Körfezinin kuzeyinde yer alır. Gelibolu Yarımadasının kuzeydoğu kesimi­ni doruğu il sınırları dışında kalan Koru Dağı ile Ganos Dağının uzantıları engebelendirir. Yüksekliği 300-400 m dolayında olan bazı tepeler, Çanakkale Boğazı kıyıla­rından başlayarak basamaklar halinde yük­selir ve dik eğimlerle Saros Körfezine iner. Biga yöresinde, kabaca kuzeydoğu-güney- batı doğrultulu, 500-1.000 m yüksekliğinde dağ sıraları vardır. Güneye doğru yükselen bu dağların en yüksek noktası Kaz Dağının il sınırında 1.774 m’ye erişen doruğudur. Sakar Dağının Yenice kasabasının güney­batısında 1.111 m’ye erişen doruğu ise ilin en yüksek noktasını oluşturur.

Biga Yarımadasından çıkan suları kuzey kesimde Marmara Denizine dökülen Koca­baş Çayı, güney kesimdeki Kaz Dağından doğan ve Ege Denizine dökülen Tuzla Çayı, kuzeybatıda Çanakkale Boğazına dökülen Umurbey Çayı, Kocaçay ve Kara Menderes Çayı toplar. İl sınırları dışında Marmara Denizine ulaşan Gönen Çayının bazı baş­langıç kolları bu topraklardan doğar. Bun­lardan başka çok sayıda küçük akarsu vardır. Birçok küçük dere bulunan Trakya topraklarındaki en önemli akarsu Saros Körfezine dökülen Kavak Deresidir.

Gelibolu Yarım adasındaki Surla (Tuzla) Gölü ildeki başlıca doğal göldür. Kıyılarda bazı küçük lagünlere de rastlanır. Başlıca yapay göller ise Atikhisar, Gökçeada ve Tayfur baraj gölleridir.

Fazla büyük olmayan ovalar akarsu ağızla­rında ve geniş vadi tabanlarında toplanmış­tır. En önemlileri Ezine ve Bayramiç ovala­rı ile Evreşe (Kadıköy), Agonya (Hamdibey), Biga ve Sinekçi ovalarıdır. Çanakkale ilinde plato düzlükleri geniş alanlar kaplar. Bu platolar daha çok Biga Yarımadasında yer alır.

Çanakkale Ekonomik özellikleri: Çanakkale, Türkiye’nin geliş­mekte olan illerindendir. Ekonomide ağır­lık tarımdadır. Sanayi ve ticaret büyük ölçüde tarıma dayanır.

Çanakkale tarımının en önemli özelliği, çeşitlenmiş, gelişmiş ve büyük ölçüde paza­ra açılmış olmasıdır. En çok yetiştirilen bitkisel ürünler domates, buğday, elma, üzüm, ayçiçeği, zeytin, arpa, bakla ve şeker pancarıdır. Bunların yanı sıra azımsanmayacak miktarda sebze, meyve, pamuk, su­sam ve tütün de yetiştirilir. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) verilerine göre 1989’da Türkiye bakla üretiminin yüzde 40’ı Çanak­kale ilinde gerçekleştirildi.

Çanakkale’de Hayvancılık, bitkisel üretimin yanında ikincil konumda olmasına karşın yaygın bir ekonomik etkinliktir. Kıyı kesiminde daha modern yöntemlerle ve pazara yönelik ola­rak sürdürülen hayvancılık, iç kesimlerde daha çok yerel tüketime yönelik mera hayvancılığı niteliği taşır. En çok koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. Yöreye özgü hayvan­lardan biri Gökçeada’da yetiştirilen imroz koyunudur. Kumkale ve Gökçeada tarım işletmelerinin gerek sığır besiciliğinin, ge­rek yüksek verimli İmroz koyunu yetiştirici­liğinin gelişmesine önemli katkısı olmakta­dır. Çanakkale içinde sürdürülen gelenek­sel tarımsal etkinlikler arasında ipekböcekçiliği de yer alır.

Çanakkale balıkçılık yönünden de önemli bir merkezdir. Gerek Marmara, gerek Ege kıyıları açığında çeşitli balıklar yaşar. En çok mercanbalığı, tekir, barbunyabalığı, sardalye, lüfer, palamutbalığı, kolyoz ve kılıçbalığı avlanır. Yakalanan balıkların bir bölümü ildeki konserve tesislerinde işlenir­ken, bir bölümü de taze tüketilmek için İstanbul ve İzmir’e gönderilir.

Temelde tarım ürünlerinin işlenmesine da­yanan sanayi oldukça yavaş gelişmiştir. Bunun nedenleri, ilin, ülkenin ana ulaşım bağlantılarının görece uzağında kalması, yakın çevresinde Bursa ve Balıkesir gibi hızla gelişen merkezler olması, askeri ve stratejik önemi nedeniyle sanayi yatırımları açısından çekici bulunmamasıdır. Bununla birlikte, 1973’te kalkınmada öncelikli iller kapsamına alınması, sanayiye çeşitlilik ka­zandırmıştır. 1973 sonrası yatırımlar daha çok ve daha geniş ölçeklidir.

Gıda ve içki sanayisi ile taşa toprağa dayalı sanayi, en gelişmiş sanayi dallarıdır. Ülke­deki en büyük salça ve seramik fabrikaları Çanakkale ilindedir. Ayrıca, bir çimento, bir de petrokimya ürünleri fabrikası vardır. Öbür önemli sanayi tesisleri un, konserve, süt ürünleri, şarap, deri, orman ürünleri, dokuma, hazır giyim, zeytinyağı, sentetik deri, metal eşya, tuğla ve kiremit fabrikala­rıdır.

Başta süt ürünleri, zeytinyağı ve ayçiçeği yağı tesisleri olmak üzere küçük işletmelere dayalı sanayi de gelişmiştir. Pek çok un değirmeni, tabakhane, şarap imalathanesi vardır. Halı ve kilim dokumacılığı, hayvan­cılığın yaygın olduğu yörelerde önem taşır. Toprak hediyelik eşya yapımı giderek geliş­mektedir. Çan ilçesinde işletilen linyit yatakları vardır.

İl turizm açısından da önem taşır. Gerek Marmara, gerek Ege’ye bakan kıyılarında pek çok doğal plaj vardır. Turistik yatırım­lar daha çok Çanakkale-İntepe arasında, İzmir karayoluna yakın şeritte ve Edremit Körfezi kıyılarında yoğunlaşmıştır. Orman­lardaki çok sayıda dinlenme yeri ve kaplıca, iç turizm açısından önem taşır. 1973’te 33.000 ha’lık bir alanda kurulmuş olan Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’nda birçok şehitlik, anıt ve müzenin yanı sıra bazı konaklama ve hizmet tesisleri de var­dır. İlde yer alan başlıca dinlenme alanları, Balaban, Çam Burnu, Çamlık, Güzelyalı, Hemdemtepe, Kabatepe ve Yaykın orman içi dinlenme yerleridir. Dünyaca ünlü Troya harabeleri ve antik Assos ve Aleksandreia Troas kentleri de Çanakkale il sınırları içindedir. Çanakkale hakkında bilgiler verdik.