Çayeli Nereye Bağlı

Çayeli Nerede, Çayeli Nereye Bağlı Hakkında Bilgi

Çayeli, Karadeniz Bölgesi’nin doğu kesi­minde, Rize iline bağlı ilçe ve ilçe merkezi kenttir. Yüzölçümü 473 km^: olan Çayeli ilçesi kuzeyde Karadeniz, kuzeydoğuda Pazar, doğuda Hemşin, güneydoğuda Çamlıhemşin, güneyde İkizdere ilçeleri, güneybatıda Merkez ilçe, batıda Güneysu ilçesi ve gene Merkez ilçeyle çevrilidir. Dar kıyı şeridi ve hemen ardında yükse­len, denize koşut sıradağlarıyla tipik bir Doğu Karadeniz kıyı ilçesidir. Büyük bölü­münü Doğu Karadeniz Sıradağlarının en yüksek kesimini oluşturan Rize Dağları engebelendirir. Güney kesiminde yükselti 2.000 m’yi aşar. Dağlar orman bakımından çok zengindir. 1.500 m yükselti düzeyinde, ilçe ekonomisinde de önemli bir işlevi olan yaylalar yer alır. Oldukça derin bir vadi içinde akarak ilçe topraklarını parçalayan Büyükdere, başlıca akarsudur. Büyükdere, Çayeli kentinin batısında Karadeniz’e dö­külür.

İlçe ekonomisinin temeli çay üretimine dayanır. Yörede çay üretimi başlamadan önce ana ürün mısırdı. Çayeli’nde hem yerleşime, hem de bitkisel üretime elverişli tek alan dar kıyı şerididir. Nüfusun büyük bölümü burada toplandığı gibi, çay ekimi de bu kesimde yoğunlaşmış­tır. Türkiye’deki çay ekim alanlarının üçte ikisi Rize ilinde, bunun da yüzde 18’lik bölümü Çayeli ilçesinin sınırları içindedir (bak. çay). Gene kıyı şeridinde meyvecilik, özellikle armut yetiştiriciliği gelişmiş du­rumdadır.

Hayvancılık eski önemini yitirmekle bir­likte hâlâ ikincil bir uğraş, dağ köylerinde ise önemli bir ekonomik etkinlik konumun­dadır. Çayın yaygınlaşmasıyla yem bitkisi olarak da kullanılan mısırın üretimi azal­mış, bunun sonucunda hayvancılık eskiye oranla büyük ölçüde gerilemiştir. Kıyı kesi­minde yaşayan halkın bir bölümü geçimini balıkçılıktan sağlar. Ama son yıllarda Kara­deniz’de görülen balık azalması bu sektörü olumsuz biçimde etkilemektedir. İlçenin güneyindeki yüksek, seyrek ve az nüfuslu köylerde sürdürülen hayvancılıkta gelenek­sel yöntemler kullanılır. Hayvanlar yaz ay­larında yüksek yaylalara çıkartılır. Hayvan­sal ürünlerin üretimiyse aile tüketimiyle sınırlıdır. Başlıca sanayi tesisleri çay atölye ve fabrikalarıdır. İlçe topraklarında bakır- kurşun-çinko-pirit içeren cevher yatakları vardır.

Çayeli İÖ 700’lerde Miletoslu denizciler tarafından kuruldu. Sırasıyla Roma, Bizans ve Trabzon İmparatorluğu egemenliklerine girdi. 1461’de II. Mehmed (Fatih) tarafın­dan Osmanlı topraklarına katıldı. 1622’de Abaza korsanlarının saldırısına uğrayarak yağmalandı. 19. yüzyıl sonlarında Trabzon vilayetinde Lazistan sancağının Rize kazası­na bağlı Mapavri nahiyesinin sınırları için­deydi. I. Dünya Savaşı sırasında Rus işgali altında kalan yöre 1918’de işgalden kurtul­du. Rize’nin Merkez ilçesine bağlı bir bu­cakken, 1944’te ilçe durumuna getirildi. İlçe merkezi Çayeli kenti, kıyıda, Karade­niz kıyı yolu üzerinde, Rize kentinin 17 km doğusunda yer alır. Yol boyunca uzanan kent, Karadeniz kıyı yolu üzerinde ortaya çıkmış olan, sürekli çizgisel yerleşmeler dizisinin bir parçasını oluşturur. Kıyı bo­yunda yer alan mahallelerde çay bahçeleri ile modern, çok katlı apartmanlar iç içedir. 100-200 m yükseklikteki yamaçlarda yer alan mahalleler ise tümüyle köy görünü­mündedir.

Çayeli kentindeki tek tarihsel yapı, 16. yüzyılda Rize fatihi Cafer Paşa tarafından yaptırılan Cafer Paşa Camisi’dir. 12. yüzyıla ait kalenin kalıntıları, Karadeniz kıyı yolu üzerinde, Çayeli’nin 2 km doğusunda yer alır.

Çayeli Belediyesi 1944’te kurulmuştur. Çayeli nerenin ilçesi nereye bağlı konusunda bilgiler aktardık.