Amonyak Nedir

Amonyak Nedir, Amonyak Kullanım Alanları

Amonyak (NH3), azot ve hidrojenden olu­şan, renksiz, keskin kokulu gaz. Bu iki elementin en basit kararlı bileşiğidir ve sanayide kullanılan birçok önemli azot bile­şiğinin üretiminde başlangıç maddesi olarak kullanılır. İlk kez 1774’te jfoseph Priestley’ in saf olarak elde ettiği bu gazın bileşimini de 1785’te Claude-Louis Berthollet belirle­miştir.

Amonyak, suda kolayca çözünerek amon­yum hidroksit adıyla bilinen alkali çözeltiyi oluşturur. Ayrıca, suda çözündüğünde çok yüksek düzeyde kimyasal etkinlik kazanır ve başka kimyasal maddelerle kolayca tep­kimeye girebilir. Sıkıştırılarak ya da yakla­şık -33°C’ye kadar soğutularak kolaylıkla sıvılaştırılabilir. Yeniden gaz haline döner­ken, çevreden önemli miktarda ısı alır (1 gr amonyak 327 kalori ısı soğurur). Bu özelli­ğinden dolayı, soğutma ve havalandırma donanımlarında soğutucu olarak kullanılır. Sanayide amonyak elde etmek için uygula­nan başlıca yöntem, bileşiğin hidrojen ve azotla doğrudan bireşimini sağlayan Haber- Bosch yöntemidir. Ayrıca kok fırınların­da da yan ürün olarak amonyak elde edilir. Amonyak en çok gübre olarak kullanılır; genellikle sıvılaştırılmış halde doğrudan toprağa verilebildiği gibi, amonyum nitrat, amonyum fosfat ve öbür tuzlan da gene gübre olarak değerlendirilir. Dokuma sanayi­sinde naylon ve reyon gibi sentetik elyafla- nn üretiminde, yün, pamuk ve ipeğin boyanmasında ve temizlenmesinde amon­yaktan yararlanılır. Bakalit ve başka yapay reçinelerin, üretiminde katalizör işlevi gören amonyak, arıtılan petrolün asit özelli­ğindeki yan ürünlerini nötrleştirmekte, las­tik sanayisinde, işlenecek ham lateksin fab­rikaya taşınması sırasında pıhtılaşmasını önlemekte de kullanılır. Soda üretiminde yaygın olarak uygulanan amonyak-soda (ya da Solvay) yönteminde, amonyağı nitrik asite dönüştüren Ostwald işleminde ve ala­şım levhalarının yüzeylerini sertleştirmek için uygulanan nitrürleme gibi çeşitli meta­lürji işlemlerinde de amonyaktan yararlanı­lır. Amonyak kolaylıkla ayrışarak hidrojen verdiği için, hidrojen atomları elde etmenin en pratik yolu olarak kaynakçılıkta da kullanım alanı bulmuştur. Evlerde kullanı­lan bazı temizlik maddelerinin bileşiminde de amonyak vardır.