Eidetik indirgeme, fenomenolojide, filozofun tek ve somut nesnelerin bilincinden yola çıkarak saf özlerin deney ötesi dünyasına varmak için kullandığı yöntemdir. Bir nesnenin eidos’unu (Yunancada “biçim”) sezebilmeye, o nesneyi olasılıklar ve rastlantılar dışındaki değişmez, öz yapısı içinde kavramaya olanak verir. Eidos, bir nesnenin ilkesi ya da zorunlu yapısıdır. Özle ilgilenen fenomenolojinin metodolojisinde de eidetik indirgemenin ayrı bir önemi vardır.
Eidetik indirgemede özgür çeşitleme yöntemi kullanıldığından, zihinsel yapılara ve olgusal bilgiden yola çıkılmakla birlikte somut olgusal nesnelere bağımlı kalınmaz. Somut bir nesneyi ele alan filozof, o nesnenin çeşitli yanlarını hayalinde değiştirebilir. Bu hayali işlemin sınırlarını verili nesneler ile eidos belirler. Birbirini izleyen çeşitlemeler örtüşür ve örtüşme noktalan özü ortaya çıkarır. Algı alanının kanıtlarından imgelem alanının kanıtlarına geçilerek, nesnenin değişmeyen öz yapısına varılır. Eidetik indirgeme bir tür tümevarım olmadığı gibi, bir soyutlama da değildir. Fenomenolojik indirgeme uyarınca, nesnelerinin gerçekten var olduğunu herhangi bir biçimde öne sürmez; somut ve olgusal içeriği ayırır ya da “askıya” alır. Öte yandan, insanın doğal eğilimi içinde ortaya çıkan deneysel bir genelleme olarak da görülmemelidir.
Hemen Yorum Yaz