Buzul Nedir Ve Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri Hangi Süreçlerle Meydana Gelir?

Buzul Nedir Ve Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri Hangi Süreçlerle Meydana Gelir?

Buzul Nedir?

Buzul, yüksek rakımlarda ya da soğuk iklimlerde birikmiş kar ve buzun oluşturduğu devasa buz kütlelerine verilen isimdir. Buzullar, genellikle dağ sıralarının zirvelerinde veya kutup bölgelerinde bulunur.

Buzulların Oluşturduğu Yer Şekilleri

Buzullar, hareket ettikleri alanlarda birçok yer şekli oluştururlar. İşte buzulların oluşturduğu en yaygın yer şekilleri:

• U-Şekilli Vadiler: Buzullar, dağların yamacındaki vadileri aşındırarak, U şeklinde vadiler oluştururlar.

• Morainler: Buzulların erimesiyle, buzul önünde biriken malzemelerin oluşturduğu yığınlara morain denir.

• Drumlins: Buzulların altında ve ilerleyen buzun yönünde oval şekilli yükseltilere drumlin denir.

• Kettle Gölleri: Buzulların erimesiyle oluşan küçük göllerdir.

• Eskers: Buzulların altında akışkan su kanalları oluşur ve bunlar da yer şekilleri eskers denir.

• Patikler: Buzul hareketi sırasında kayaların aşındırılmasıyla oluşan çizgilere patika denir.

Süreçler

Bu yer şekilleri, buzulun hareketi ve buzulun erimesiyle oluşur. Buzullar, yer çekimi etkisiyle yavaş yavaş hareket eder ve bu hareket sırasında kaya ve toprağı sürüklerler. Bu sürükleme sırasında, buzullar dağların yüzeyinde vadiler oluşturur ve dağların yüksekliğini azaltır.

Buzulların erimesi, buzulların oluşturduğu yer şekilleri için de önemlidir. Buzulların erimesiyle, buzun altında biriken malzemeler birikinti konisi veya morain adı verilen kümeler halinde birikir. Bu kümeler, zamanla yer şekilleri olarak kalıcı hale gelir. Ayrıca, buzulun erimesi sırasında sular, buzulun altındaki kaya yüzeylerini aşındırarak, kaya üzerinde patikalar ve drumlinler oluşur.

Buzulların erimesi ayrıca, buzul altında akışkan su kanalları oluşturur ve bu kanalların birleşmesiyle yer şekilleri olan eskers oluşur. Ayrıca, buzulun erimesiyle küçük göller de oluşabilir. Buzul eridiğinde, buzulların bir kısmı okyanusa veya denizlere akar ve buzulda bulunan tortuları da yanlarında taşırlar. Bu tortular, deniz tabanında birikerek yeni yer şekillerinin oluşmasına neden olabilir.

Buzulların oluşturduğu yer şekilleri, coğrafyada önemli bir yere sahiptir. Bu yer şekilleri, insanların yerleşim yerleri ve tarım arazileri için önemli olan verimli ovaların ve vadilerin oluşmasına katkı sağlar. Ayrıca, buzulların erimesiyle oluşan göller ve nehirler, turizm açısından da önemlidir.