Radyonun Tarihi Kısaca

Radyonun tarihçesi hakkında kısaca bilgi verelim. İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle günümüzde uluslararası yayın yapan radyo kanallarında da büyük bir artış gözlendi. Radyolar, günümüzde bulunduğu ülkenin kültürünü, müziğini tanıtmada yardımcı önemli bir kaynak olarak kullanılıyor. Bu yazıda uluslararası yayın yapan radyo frekanslarının geçmişten günümüze nasıl bir gelişim gösterdiği eleştirel bir bakış açısıyla incelenecektir.

İlk uluslararası yayın yapan radyolar İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yayın yapmaya başladı. Uluslararası radyo yayıncılığını savaş dönemi, soğuk savaş dönemi ve günümüzdeki yayıncılık olarak üç aşamada inceleyebiliriz.

Radyo yatırımı özel sektör tarafından düşük kar marjı dolayısıyla tercih edilmemektedir. Bu yüzden uluslararası yayın yapan radyolar genellikle devletlerin tekelinde yayınlarına devam etmektedir. Dünya’daki yayın devlerinden Maxwell, Murdoch, AOL-Time gibi kuruluşlar henüz uluslararası radyoculuk faaliyetlerine başlamamıştır.

Uluslararası yayın yapan radyoların reytingleri düşüktür. Çünkü uluslararası yayın yapan radyo tek bir dilde (genellikle İngilizce dilinde) yayın yapmaktadır. Dünya sadece İngilizce konuşan insanların tekelinde olmadığına göre bu kanalları sadece İngilizce bilen insanlar veya İngiliz milletleri takip etmektedir. Bu yüzden radyolar genellikle lokal yayıncılık yaparak seslerini daha iyi duyurabilmektedir. İnsanlar kendi dillerinde veya kendi düşüncelerine hitap eden yerel radyo kanallarını daha sık takip etmektedir. Ayrıca günümüz teknolojisinde televizyon, internet gibi daha yaygın iletişim araçları tercih edildiği için uluslararası çapta yayın yapan radyo kanalları da birer birer azalmaktadır.

Büyük radyolar, uluslararası yayın yapınca verimsizleşir. Ayrıca özerk bir yapıda yayın yapmaları gerekmektedir ve genellikle devlet tekelinde olan uluslararası radyo kanallarının böyle bir yapıya kavuşması oldukça güçtür. Uluslararası yayın yapan radyolar 1947-60 arası önemli gelişim göstermiştir. 70’li yılların sonunda Dünya çapında yayın yapan radyolar şu şekilde sıralanabilir: BBC World Radio (280 milyon dolar bütçeli), Voice of America (106 milyon dolar değerinde), Deutsche Welle (336 milyon dolar), International France Radio (45 milyon dolar değerinde) olarak tespit edilmiştir. Bu radyolar hemen hemen her dilde yayın yapmaya çalışarak geniş kitlelere ulaşmayı hedefler. Büyük radyolarla aynı yayın kısa dalga frekansına sahip TRT Türkiye’nin Sesi Radyosu da farklı dillerde yayın yaparak özellikle Ortadoğu ve Arap coğrafyası üzerine yayınlar yapmaya devam etmektedir. 5 kw gücünde yayın yapan kanalın merkezi Ankara’dadır.