Kepler Yasaları Nelerdir

Kepler yasaları hakkında bilgi kısaca, kepler yasaları nelerdir

Kepler yasaları, astronomide ve klasik fizikte, Güneş sistemindeki gezegenlerin devinimlerini betimleyen yasalar. Bu yasaları Alman astronomi bilgini Johannes Kep­ler (1571-1630), Danimarkalı astronom Tycho Brahe’nin gözlem sonuçlarını çözümleyerek ortaya koymuştur. İlk iki yasa Kepler’in 1609’da, üçüncü yasa ise 1618’de yayımlanan kitaplarında yer almıştır; Kepler bu yasaları öteki buluşlarından belirgin bir biçimde ayırt etmiş ya da bunlara sıra numarası vermiş değildir.

Kepler’in üç yasası şöyle ifade edilebilir:

1) Bütün gezegenler Güneş’in çevresinde, odaklarından birinde Güneş’in bulunduğu elips biçimli yörüngeler üzerinde dolanırlar,

2) Bir gezegeni Güneş’e bağlayan doğru parçası eşit zaman aralıklarında eşit alanlar tarar,

3) Gezegenlerin yörünge periyotları­nın (dolanım süresi) kareleri ile Güneş’e ortalama uzaklıklarının üçüncü kuvvetleri orantılıdır.

Bu yasalar, özellikle ikinci yasa, Isaac Newton’un 1684-85’te kütleçekimi yasasını bulmasında çok önemli bir rol oynamıştır. Newton, Yer ile Ay ve Güneş ile gezegenler arasındaki kütleçekimi için ortaya koyduğu ünlü yasasının evrenin her yerinde ve bütün cisimler için geçerli olduğu varsayımında bulundu. Newton ayrıca, merkezî kütleçekimi kuvveti etkisi altında devinen cisimlerin yalnızca Kepler’in birinci yasasının öngördüğü eliptik yörüngeler üze­rinde dolanması gerekmediğini, yörüngenin açık konikler de olabileceğini, cismin top­lam enerjisine bağlı olarak, parabolik ve hiperbolik yörüngelerin olanaklı olduğunu gösterdi. Nitekim, yeterli büyüklükte ener­jiye sahip bir gökcismi (örn. bir kuyruklu ­yıldız) Güneş sistemine girdikten sonra bir daha dönmemek üzere sistemi terk edebilir. Kepler’in ikinci yasasından, ayrıca, herhan­gi bir gezegenin Güneş’ten geçen ve yörün­ge düzlemine dik olan bir eksen çevresinde­ki açısal momentumunun sabit kalacağı (korunumlu olduğu) sonucu çıkar.

Kepler yasalarından, doğal ve yapay uydu­ların ve yıldız sistemlerinde ya da gezegen­lerin yakınında yörüngeye oturmuş (ve motorları durdurulmuş) uzay araçlarının devinimlerinin incelenmesinde de yararlanı­lır. Bu yasalarda gezegenlerin birbirlerine uyguladıkları kütleçekimi kuvvetlerinin te­dirginlik biçiminde ortaya çıkan etkileri hesaba katılmamıştır. Karşılıklı olarak bir­birini çeken ikiden çok cismin devinimlerini kesin olarak belirleme problemi çok karma­şık bir problemdir; üç cisim probleminin analitik çözümü, bazı özel durumlar dışın­da, olanaklı değildir. Kepler yasaları yalnız­ca kütleçekimi kuvvetlerinin söz konusu olduğu sistemler için değil, uzaklığın karesi ile ters orantılı kuvvetlerin söz konusu olduğu bütün sistemler için geçerlidir. Bu yasalar, görelilik ve kuvantum etkileri de göz önüne alınmak koşuluyla, atomdaki elektromagnetik kuvvetlere de uygulana­bilir.