Bildiğimiz anlamının dışında çevre nedir, çevrenin anlamı hakkında bilgi verelim.
Çevre, mendil, başörtüsü, havlu ve değerli kitap örtüsü olarak kullanılan, kenarları kıvnk, işlemelerle bezenmiş, sık dokulu keten beze verilen addır.
En eski örnekleri 16. yüzyıldan kalan çevreler, dört yanı oyalı, yazma desenli ve nakışlı olmak üzere üç türdü. Sırma ve ipek nakışlı çevreler işlemecilik sanatı içinde büyük önem taşırdı.
Mendil olarak kullanılan çevre kare biçiminde olurdu. İnce ya da kalın keten bezin ortası boş bırakılarak çevresi nakışla işlenirdi. Tülbent inceliğinde olanları da vardı. Genellikle ketenin doğal rengi kullanılmakla birlikte, yeşil, lacivert, tarçın renkli bezler de yaygındı. Bunların iki yüzü de kullanıldığından, tersi yüzü aynı olan hesap işi nakışla bezenirdi. Mendilden büyük çevreler başörtüsü, Kuran ve değerli kitap örtüsü, sehpa örtüsü olarak kullanılırdı. Erkeklerin kuşaklarına sokup ucunu sarkıttıkları ter silmeye yarayan çevrelereyse “yağlık” adı verilirdi. Yağlıklar sofrada el ve ağız silmek ya da çıkın yapılarak öteberi taşımak için de kullanılırdı. Anadolu’daki bazı aşiretlerde kadınların giydiği fesin üstüne konan örtüye de yağlık denirdi.
Çevre yalnız ipek iplikle, gümüş ve altın telle ya da ipek ipliğe gümüş ve altın tel sarılarak yapılan sırmalı iplikle işlenirdi. Çevrede hesap işi, pesent, muşabak, mürver, sarma, çin iğnesi, kanaviçe işleri gibi nakışlar kullanılırdı. En çok karşılaşılan örgeler geometrik biçimler, rozetler, stilize edilmiş çiçek, yaprak, ağaç ve camidir. Üstünde ipekle işlenmiş beyitler, kullanacak kişi için iyi dilek ifadeleri bulunan çevreler de vardır.
Hemen Yorum Yaz