Bedensel Hizmet Yükümlülüğü

Bedensel Hizmet Yükümlülüğü Ne Demek

Bedensel hizmet yükümlülüğü, yasa ge­reği, bayındırlık işlerinde ücretsiz çalışma yükümlülüğü. Roma İmparatorluğu’nda nü­fusun belli kesimleri devlete ya da özel mülk sahiplerine belirli kişisel hizmetlerle yükümlüydü. Bu hizmetler arasında yol, köprü ve bendlerin bakımı için alınan verginin çalışarak ödenmesi, kiracı çiftçile­rin ve azat edilmiş kölelerin arazi sahipleri­nin topraklarında ücretsiz çalışması ve kimi bölgelerde posta sistemiyle ilgili bakım işlerinde zorunlu çalışmanın uygulanması sayılabilir. Vasalların feodal beyler için düzenli olarak çalışmasını öngören feodal corvee sistemi bu Roma geleneğinden kaynaklanmıştır. “Katkı” anlamına gelen corvee bugün, çoğu kez bedensel hizmet yükümlülüğü ile eş anlamda kullanılmaktadır. Benzer çalışma yükümlülükleri dünyanın başka kesimlerinde de vardı. Japonya’da çiftçilere zorunlu çalışma yükümlülüğü geti­ren yo sistemi 7. yüzyılda vergi sisteminin bir parçası haline getirildi. Mısırlılar Nil Irmağının yükselmesi sonucu kanalların di­binde biriken çamurun temizlenmesi için gerekli iş gücünü yüzyıllar boyunca bu sis­temle sağladılar. Tarihte başka yerlerde ve dönemlerde de bayındırlık işlerinde ücret ödemek için yeterli para bulunamadığı du­rumlarda bedensel hizmet yükümlülüğüne başvuruldu. Bazen savaş sırasında, yardımcı askerlik hizmetleri için de bu sistem kullanı­lırdı.

Türkiye’de bedensel hizmet yükümlülüğü Cumhuriyet döneminde ilk kez 29 Haziran 1938 tarihli ve 3530 sayılı Beden Terbiyesi Kanunu’yla getirildi. Bu yasanın gençlere boş zamanlarında beden eğitimi çalışmala­rına katılma yükümlülüğü getiren 4. madde­si, 1961 Anayasası’nın kişi özgürlüğüne ilişkin ilkesine aykırı görüldüğünden Ana­yasa Mahkemesi’nin 3 Kasım 1964 tarihli kararıyla iptal edildi. Olağanüstü koşullar için bedensel yükümlülüğü öngören 18 Ocak 1940 tarihli ve 3780 sayılı Milli Korunma Kanunu da Bakanlar Kurulu’nun 16 Eylül 1960 tarihli ve 5/322 sayılı kararna­mesiyle uygulamadan kaldırıldı. Buna kar­şılık 1982 Anayasası’nın 121. maddesi hük­müne dayanılarak çıkarılan 25 Ekim 1983 tarihli ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun 8. maddesi, doğal afet ve tehlikeli salgın hastahklar nedeniyle olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde 18-60 yaşları arasın­daki bütün yurttaşlar için, olağanüstü hal ile ilgili olarak verilecek işleri yapma yüküm­lülüğü öngörmektedir. Bu düzenlemenin özelliği kendisini şu noktada gösterir: İlgili­ler kendilerine bu yoldan yüklenen yüküm­lülüklere ilişkin yönetsel kararlara karşı idari yargı mercilerine başvurmuş olsalar da yürütmenin durdurulması isteminde bulu­namazlar. Ayrıca 18 Mart 1924 tarihli ve 442 sayılı Köy Kanunu’nun 15. maddesinde düzenlenmiş olan imece de bir çeşit beden­sel yükümlülüktür.

Bedensel hizmet yükümlülüğü, belirli ara­lıklarla yerine getirilen genel ve kısa süreli bir yükümlülük olduğundan zorla çalıştır­madan ayrılır. Zorla çalıştırma genellikle bir disiplin ya da tecrit aracı olarak uzun ya da belirsiz bir süre için uygulanır.

Bu yazıya ilk yorumu sen yaz!

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.