Zeugma Nedir Kısaca

Zeugma Nedir Kısaca

Zeugma, bir cümledeki özne veya fiilden sonra gelen birden fazla öğenin aynı zamanda farklı anlamları veya işlevleri olan iki veya daha fazla kelimeye bağlanmasıdır.

Zeugma Nedir?

Zeugma, Yunanca “birleşme” anlamına gelen bir kelime olup, dilbilgisi terimi olarak kullanılır. Bir cümledeki bir özne veya fiilden sonra gelen birden fazla öğe, aynı zamanda farklı anlamları veya işlevleri olan iki veya daha fazla kelimeye bağlanarak zeugma oluşturur. Bu, söz konusu kelimelerin anlamsal olarak uyumsuz olduğu durumlarda da kullanılabilir.

Örneğin:

• “O hem karnını hem de cebini doyurdu.” Bu cümlede “doyurmak” fiili, “karnını” ve “cebindi” öğelerine bağlanarak zeugma oluşturur.

• “Ali, dersi hem geçti hem öğrendi.” Bu cümlede “geçmek” ve “öğrenmek” fiilleri, “dersi” öğesine bağlanarak zeugma oluşturur.

Zeugma, edebi eserlerde, özellikle şiirlerde sıkça kullanılan bir retorik sanatıdır ve bazı durumlarda anlam karmaşasına yol açabilir. Ancak, doğru kullanıldığında, bir cümleye zenginlik ve etkileyicilik katabilir.

Zeugma, bir cümledeki öğelerin birbirleriyle anlamsal olarak uyumsuz olduğu durumlarda kullanılabilir. Bu uyumsuzluk, kelimelerin farklı anlamlarını veya farklı işlevlerini ifade edebilir. Bu nedenle zeugma, bazen bir cümleyi daha ilginç veya etkileyici hale getirmek için kullanılır.

Örneğin:

• “Oda genişti, gözü dar.” Bu cümlede “geniş” sıfatı, “oda” öğesine ve “dar” sıfatı, “gözü” öğesine bağlanarak zeugma oluşturur. Bu zeugma, cümlenin daha ilginç ve şaşırtıcı olmasını sağlar.

• “Yırtık ayakkabılarıyla hem koştu hem de hayatını kurtardı.” Bu cümlede “koşmak” fiili, “ayakkabıları” öğesine ve “hayatını kurtarmak” fiili, “hem” öğesine bağlanarak zeugma oluşturur. Bu zeugma, cümleye anlam açısından zenginlik katarken, aynı zamanda okuyucuyu şaşırtır ve güldürür.

Zeugma, edebi eserlerde sıkça kullanılan bir retorik sanatıdır. Özellikle şiirlerde sıkça kullanılan zeugma, bazen anlam karmaşasına da neden olabilir. Ancak, doğru kullanıldığında, zeugma bir cümleye zenginlik ve etkileyicilik katabilir.