Zeka türleri nelerdir, zeka nedir kısaca
Zeka ve Türleri
Kavramlar ve algılar arasında soyut ve somut düşünceler kurmaya yarayan yeteneğe zeka denir. Zekanın tek tanımı bu değildir. Ancak tanımlardaki ortak nokta zekanın pratik yaparak geliştirilebileceği yönündeki kuramlara dayanır. Zeka, nesilden nesile genetik bağlarla geçebilir. Çevre, iklim ve eğitim şartlarına göre az veya çok geliştirilebilir.
Sekiz farklı zeka türü vardır. Sayısal, sözel, görsel, bedensel, müzik, içsel zeka ve üstün zeka.
Sözel zeka: Dinlemeyi, okumayı ve yazmayı seven insanların sahip olduğu zekadır. Doğru ve hızlı kelimeler kurmayı ve topluluğa daha rahat hitap etmeyi sağlayan bir yetenektir. İyi yazarlar, siyasetçiler ve avukatlar genellikle sözel zekaya sahip insanlar arasından çıkmıştır.
Sayısal zeka: Analitik düşünen, sayılarla oynamayı seven, problemler arasında ilişki kurarak sorunları çözebilen kişilerin sahip olduğu zekadır. Hesap makinesi kullanmadan büyük sayılar üzerinde dört işlem yapabilme yeteneğine de sahiptirler. Bilim adamları, mühendisler, mimarlar sayısal zekaya sahip insasnlardan yetişmiştir.
Müzik zekası: Doğadaki seslere karşı ilgili insanların sahip olduğu zeka türüdür. Melodi, ritim gibi müziksel unsurları doğru kullanabilen insanlar bu zekaya sahiptir. Notaları kısa zamanda ezberleyebilir, yaptıkları çalışmalarda müziği kullanarak öğrendiklerini hiçbir zaman unutmazlar. Dünyaca ünlü müzisyenler bu zekaya sahiptir.
Görsel zeka: Gördüklerini akıllarında çok iyi tutarlar. Tasvir yetenekleri çok iyidir. Olayların ayrıntılarını çok iyi hatırlarlar. Genellikle film gibi görsel materyalleri izleyerek daha kolay öğrenebilirler. Hayal dünyaları geniştir. Resim yapmaya ilgi duyarlar. Tasarımcılar ve ressamlar bu zekaya sahiptir.
Bedensel zeka: Duygu ve düşüncelerini jest ve mimik gibi vücut hareketleriyle ifade ederler. Sorunları çözebilmek için hep vücutlarını kullanırlar. Hareket etmeyi ve sürekli yeni bir şeyler oluşturmayı severler. Taklit yetenekleri çok yüksektir. Ünlü oyuncular ve sporcular bu zekaya sahiptir.
İçsel zeka: Kendi kendiyle ilgilenirler. Kusurlarını rahatça fark eder ve bunun için önlem alırlar. Neyi yapıp neyi yapmamaları gerektiğini bilirler. Kendileri için yararlı ve zararlı olan her şeyin farkındadırlar. Tecrübelerden ders çıkararak yeniden hata yapmamaya özen gösterirler.
Sosyal zeka: İnsanları tanıma konusunda yeteneklidirler. Çevresindeki insanların ne hissettiklerini, nelerden hoşlanıp hoşlanmayacaklarını hemen fark edebilirler. Değişikliklere karşı hassastırlar. İletişim yetenekleri çok yüksektir. Liderlik vasıfları yüksektir. Kişileri ve olayları doğru yorumlayabilirler. Öğretmen veya politikacı olurlar.
Doğal zeka: Tabiat olayların karşı ilgilidirler. Hayvan ve toprakla uğraşmayı severler. Hava tahmin yetenekleri yüksektir. Düşüncelerinin odak noktası hep doğa üzerinedir.
Yüksek zeka: İnsanların zeka seviyesini ölçebilecek ilk testi Alfred Binet hazırlamıştır. Binet, hazırladığı bu test sayesinde yüksek ve düşük zekalı çocukların birbirinden ayrılarak iki grubun farklı eğitimlerden geçmesini ve iki grupta da eğitim kalitesinin arttırılmasını amaçlamıştır. Bu test birçok yaş grubuna ait öğrencide uygulandı. Yapılan testlerde aynı yaş grubuna aynı sorular soruluyor, soruları bazıları doğru bazıları yanlış yapıyorsa soruların o yaş grubuna sorulabileceği varsayımı üzerinde duruluyordu. Bu teste göre birçok çocuk ileri, normal veya gerizekalı olarak tanımlanmıştı.
Binet, çocukların fiziksel yaşıyla zeka yaşının aynı olup olmadığını da test etti. Bunun için zekayı sayısal bir değer üzerinden ifade etti. Aynı yaş grubuna ait ortalama zeka puanına göre çocuklar ileri veya geri zekalı kabul edildi. On yaşındaki bir çocuk testten 45 aldıysa ve aynı puanı sekiz yaşındaki bir çocuk da almışsa on yaşındaki çocuğun zeka yaşı sekiz olarak kabul ediliyordu. 14 yaşında bir çocuk testten 80 alırken 17 yaşındaki bir çocuk da aynı puanı alıyorsa o zaman 14 yaşındaki çocuğun zihinsel yaşı 17 olarak kabul ediliyordu. İleri, normal ve geri zekalı çocukla bu şekilde tespit ediliyordu. Ancak bu sistem farklı yaş gruplarında hatalı sonuçlar verebiliyordu. Çünkü çoğu kez farklı yaş gruplarının aldığı eğitimler de farklı oluyordu. Bunun için daha rasyonel bir sistem geliştirildi. Zeka yaşının fiziksel yaşa oranının yüzle çarpılması sonucu hepimizin IQ olarak bildiği (Intelligence Quotient kelimesinin kısaltılmışı. Zeka bölümü anlamına gelir) bir test geliştirildi. Bu teste göre zeka yaşı 16 olan bir çocuğun gerçek yaşı 14’se on altı on dörde bölünüp çıkan sonuç yüzle çarpılır. Çıkan 1142 sayısı çocuğun zeka seviyesini gösterir. Ancak bu test bu kadar kolay hesaplanamaz. Günümüzde daha farklı sayısal yöntemlerle profesyonel psikologlar tarafından standart sapma vs gibi analitik kavramlar da eklenerek daha doğru sonuçlar bulunmaktadır.
İnsanlarda ortalama zeka 100 olarak kabul edilir. Standart sapmalar hesaba katılırsa 70 ve 130 arası normal, 70’in altı geri, 130’un üstü ileri zekalı olarak nitelendirilir. Tahmini değerlere göre insanların %68,5’i ortalama zekaya sahiptir.
Zeka ve Zeka Türleri Hakkında Yorumlarınızı Aşağıdan Hemen Yazabilirsiniz.
Hemen Yorum Yaz