William Harvey Kimdir

William Harvey Hayatı, William Harvey Kimdir

Harvey, William (d. 1 Nisan 1578, Folke­stone, Kent – ö. 3 Haziran 1657, Londra, İngiltere), kan dolaşımı ve kalbin pompala­ma görevi konusundaki keşifleriyle tanınmış İngiliz tıp bilginidir

Varlıklı bir tüccarın dokuz çocuğundan en büyüğüydü. 1593’te Cambridge’dekı Gonville and Caius College’a girdi. 1597’de bu okulu bitirdikten sonra, öğrenimini Avrupa’nın en iyi tıp okulunun bulunduğu Padova Üniversitesi’nde sürdürmeye karar verdi. Padova’ da ünlü anatomi bilgini Fabricius’un öğren­cisi oldu; kalbin hareketi ve kanın özellikle­riyle de bu dönemde ilgilenmeye başladı. 1602’de tıp diplomasını aldıktan sonra İngil­tere’ye döndü. Kısa süre sonra, I. James’in özel hekimi olan Lancelot Browne’in kızıyla evlendi. 1609’da kralın da desteğiyle St. Bartholomew Hastanesi’ne kabul edildi ve Cromwell yönetimi tarafından görevden alı­nana değin (1643) burada çalıştı. 1618’de I. James’in özel hekimliğine getirildi. Kan dolaşımım konu alan yeni ve öncü araştır­maları yayımlanınca (1628) bazı tepkilerle karşılaştıysa da, yıllar boyunca İngiltere’nin en ünlü ve güvenilen hekimlerinden biri oldu.

I. James’ten sonra tahta çıkan I. Charles, Harvey’i özel hekimi yapmakla kalmadı, sarayın park ve korularındaki geyikleri ince­lemelerinde kullanmana izin verdi. Har­vey bir yandan özel hekimliği ve Hekimler Birliği’ndeki görevlerini başarıyla sürdürür­ken, zamanının çoğunu fizyoloji ve anatomi araştırmalarına ayırıyordu. Fırsat buldukça böcek ve yersolucanlarından sürüngen, kuş ve memelilere kadar her tür canlı, hatta insan üzerinde uygulamalı anatomi araştır­maları yapıyordu.

Kan dolaşımı konusundaki araştırmaları. İÖ 4. yüzyılda kan dolaşımı üzerine ileri sürülen ilk kuramlar, kan damarlarının için­de hava da bulunduğu görüşüne dayanıyor­du. İS 2. yüzyılda yaşamış Yunanlı hekim Galenos atardamarlarda yalnız kanın dolaş­tığını kanıtladı. Ama o da kanın damarlardaki hareketinin denizlerdeki gelgite bağlı olduğuna inanıyordu. Ayrıca, bu hareketi sağlayan gücü kalbin pompalama hareketi­nin değil, atardamarların kasılmasının ya­rattığına, toplardamarlardaki kanın karaci­ğerde oluştuktan sonra önce sağ kulakçığa, sonra sağ karıncığa ve karıncıklar arasındaki bölmedeki delikten geçerek sol karıncığa gittiğine, orada akciğerlerden gelen hava ile karışmış olan temiz atardamar kanıyla bir­leştiğine inanılıyordu.

Harvey, Aristoteles ve Galenos’un bu alandaki görüşlerine saygı duymakla bir­likte, savlarını öncelikle kendi gözlem ve deneylerine dayandırdı. On iki yıl süren araştırmalarının sonuçlarını Exercitatio ana­tómica de motu cordis et sanguinis in anima- libus (1628; Hayvanlarda Kalp ve Kanın Hareketleri Üzerine Anatomi İncelemesi) adlı yapıtında topladı. Bu kitapta, kan damarlarında hava olmadığını kanıtladı, kalpteki ve büyük toplardamarlardaki ka­pakçıkların kanın yalnız bir yönde akmasını sağladığım ve karıncıkları ayıran bölmede bir deliğin bulunmadığını gösterdi. Ayrıca kanın, karıncıkların kasılmasıyla (sistol) kalpten dışarı atıldığını, gevşemesiyle (di­yastol) kalbe dolduğunu, vücut yüzeyine yakın atardamarlardan elle duyulan nabzın, atardamarların kasılmasıyla değil, kanın da­mar çeperine çarpması nedeniyle oluştuğu­nu ortaya koydu ve küçük dolaşımın meka­nizmasını açıkladı. Harvey’nin gözlemlerin­de temel bir eksiklik vardı; elinde yeterince güçlü bir mikroskop olmadığı için, dokular­daki atardamarlar ile toplardamarlar arasın­daki bağlantıyı sağlayan kılcal damarları fark etmemişti. Buna karşılık kalbin odacıklarındaki ve vücudun tümündeki kanın mik­tarını hesaplayan ilk bilim adamı oydu.

Harvey’nin kitabı, onun Avrupa’da ünlen­mesini sağlarken, yeni gelişmelere karşı çıkan çevrelerin saldırı ve alaylarına da hedef oldu. O, bu konuda tartışmalara girmek istemediği halde, 1649’da Fransız anatomi bilgini Jean Riolan’m eleştirilerini yanıtlayan küçük bir kitap yayımladı.

William Harvey Son yılları :  Harvey kan dolaşımından son­ra hayvanlarda üreme üzerine araştırmalar yapmaya başladı. 1651’de yayımlanan De Generatione Animalium (Hayvanların Olu­şumu Üzerine) adlı yapıtında öncelikle ta­vuk yumurtasındaki civciv embriyonunun gelişmesini inceledi ve bütün canlı türlerin­de embriyonun yumurta hücresinden gelişti­ğini ileri sürdü. Yumurtanın döllenmesinin, Aristoteles’in ileri sürdüğü gibi âdet kanı ile olmadığını, bu süreçte ersuyunun rol oyna­yabileceğini düşündü. Ama sperma hücrele­rini büyütecek güçte mikroskop henüz geliştirilmediği için, döllenmenin bir tür enfeksi­yon sonucunda ortaya çıkabileceğini ileri sürdü.

Kral I. Charles’ın Cromwell yönetimince idam edilmesinden sonra gözden düşen Harvey mesleğinden uzaklaştı, Hekimler Birliği’ndeki görevinden de ayrıldı. 1652’de meslektaşları için yeni bir okul yaptırarak kendi kitaplığını buraya bağışladı. Son yılla­rı gut hastalığı ve böbreğindeki taşların yol açtığı ağrılar ile beyin damarlarındaki tıkan­maya bağlı olduğu sanılan yarım felç nede­niyle acı içinde geçti.