Uğur Taşı Özellikleri ve Bulundukları Yerler

Uğur taşı kristal yapısı ve kimyasal bileşimi aynı olan yaygın bir silikat mineralleri grubunun ortak adıdır. En çok başkalaşım kayaçlarında rastlanan grenalar, ayrıca bazı korkayaç türlerinde ve genellikle az miktar­da olmak üzere kırıntılı (klastik) tortullarda ve tortul kayaçlarda da bulunur. Uğur taşları, renksiz ya da siyah ve kırmızı ile yeşilin değişik tonları arasında değişen renklerde olabilirler. Grena, ocak ayında doğanların uğur taşı olarak kabul edilir. Grenanın ilk olarak Mısır’da mücevher olarak kullanılmaya başladığı sanılmakta­dır. 19. yüzyılın ikinci yansında grenadan yapılmış bilezikler ve broşlar çok yaygındı. En çok beğenilen grena türü, yuvarlak kesmeli (parlak dışbükey yüzeyli) ya da fasetah piroptu. Grena türleri çoğunlukla yanıltıcı yerel adlarla (örn. Ural zümrütü ya da Cape yakutu) ve başka bir mineralin adıyla birlikte anılır.

Son derece sert olan ve üzerinde keskin çatlaklar bulunan grenalar, bu özellikleri nedeniyle ağaç, deri, cam, metal ve plastik malzemelerin işlenmesinde aşındırıcı olarak kullanılır. Demirli grenalar 800°C’ye kadar ısıtıldıktan sonra hızla soğutulduklarında sertlikleri daha da artar ve çatlaklan derin­leşir.

d-ugur

New York’taki Gore Dağından çıkarılan grena kristallerinin büyüklüğü ortalama 13 cm’dir; ama temel olarak hornblend ve grenadan oluşan bazı başkalaşım kayacı komplekslerinden, 1 m’ye ulaşan boyutlar­da grena kristalleri de elde edilmiştir. ABD’deki bir başka zengin grena yatağı da Idaho’daki Benewah ilidir. ABD’de New Hampshire, Florida, Kuzey Carolina ve California’da grenalar, başka minerallerin çıkanmı sırasında yan ürün olarak elde edilir. Kanada, Çekoslovakya, Hindistan, Madagaskar ve Güney Afrika’da çıkartılan grenalar ise aşındıncı olarak kullanılır. Grenalar, silisyum (Si) ve oksijenin (O) yanı sıra kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), demir (Fe) ve alüminyum da (Al) içerirler. İki ve üç değerlikli metal atomları 3’e 2 oranında bulunurlar; bu nedenle, grenanın genel formülü, R+2 kalsiyum, magnezyum, demir ya da manganez, R+3 ise alüminyum, demir, krom ya da manganez olmak üzere (R+2)3(R+3)2(Sİ04)3 biçimindedir. Grenalar az miktarlarda öteki metal atomlarının yanı sıra silisyumun dışındaki ametal bileşenleri de içerebilirler. Doğal grenaların çoğu, aşa­ğıdaki katışıksız türlerin iki ya da daha çoğunun karışımı durumundadır:

Bu yazıya ilk yorumu sen yaz!

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.