Toprak Nedir, Toprak Nasıl Oluşur

Toprak nedir, toprak nasıl oluşur

Toprak, “Yerkabuğundan ana kayaların aşınması ve ay­rışması ile oluşan, içerisinde sürekli olarak fiziksel, kimyasal ve biyolojik olayların gerçekleştiği belli niteliklere sahip üst litosfer tabakasıdır”. Diğer bir deyişle, iklimsel  ve biyolojik nedenlerden dolayı kayaların aşınmasıyla oluşan doğal bir üründür. Kendisi de bir canlı bir sistem (ekosistem) olan toprak, biyosferdeki temel üretimin yüksek bir kısmını sağlayan karasal bitkiler için su ve besin elemen­ti kaynağıdır. Toprakta, canlı organizmalar ve artıkları, ana kayanın aşınma ürünleriyle karışmış olarak yer alır. Toprak şu bileşenlerden oluşmaktadır;

Toprak Yapısı

1- Yaklaşık %40 oranında mineral madde,

2- Yaklaşık %10 oranında organik madde,

3- Yaklaşık %25 oranında toprak suyu,

4- Yaklaşık %25 oranında toprak havası içerir.

Toprağın değer kazanması, kendi bünyesindeki biyotik ve abiyotik unsurlar arasındaki devamlı ve dengeli etkileşimle paraleldir. Toprakta, sa­yıları büyüklüklerine göre değişen bakteri, mantar, alg, protozoa, yuvar­lak solucan, halkalı solucan, böcek, kemirgen gibi gruplara ait can­lılar yaşamaktadır. Bunların her birinin görevleri birbirinden farklı ve birbi­rini tamamlayıcısıdır.

Organik maddeler toprağın olmaşında ve kalitesinde oldukça önemli et­kiye sahip olan maddelerdir.En önde bitkiler olmak üzere tüm canlılar, toprağa bıraktıkları artık maddelerle ve öldükleri vakit bizzat toprağa karışmalarıyla topraktan aldıklarının daha fazlasını toprağa bırakırlar. Canlılar, topraktan direk ya da dolaylı olarak su ve mineral maddeleri aldıkları halde, selüloz, nişasta, şeker, yağ ve protein gibi organik mad­deleri toprağa katarlar. Toprağa düşen bu organik artıklar, mikroorga­nizmalar tarafından anında ayrıştırılmaya başlamış, fakat daha ayrıştırılması tamamlanmamış siyah renkli haline humus denir. Yüksek enerjiye sahip humus, toprak organizmalarının etkisiyle sürekli olarak farklılaşır. Bu değişim sırasında , hem toprakta yaşayan ve toprak oluşumu için gerekli olan mikroskobik ve makroskobik canlı­lara besin içeriği verir hem de ayrışım ürünleriyle toprağın ve­rimliliğini katkı sağlar. Eskiden Avrupa’da, ormanlardaki yaprak dökün­tülerinin her yıl toplanılmasıyla orman ağaçlarındaki büyümenin olumsuz yönde ilerlemesi, toprağa karışan organik maddelerin ne kadar önem arz ettiğine örnek teşkil eder.

Organik maddelerin toprak verimliliğindeki olumsuz etkilerinin yanında toprağa faydaları da mevcuttur. Organik maddeler, kendi ağırlıklarının 9 katı kadar su muhafaza etme  özelliği olduğundan toprağın su tutma kapasitesini artırırlar. Toprak üstündeki organik döküntü, top­rak sıcaklığının mevsimsel ekstrem değişimini yumuşatarak ve kendi içinde nemli bir ortam oluşturarak hem çimlenen tohumları korumakla birlikte hemde onlara uygun bir ortam oluşturur. Ayrıca yağış şeklinde yeryüzüne inen suların serbestçe akıp gitmesini sağlar. Bu sayede erozyon önlenir ve su top­rağın alt katmanlarına ulaşır.

Topraktaki boşlukların bir kısmı yağışların oluş­turduğu su ile doludur. Bu suyun bir kısmı yerçekimiyle derin­lere doğru inerken, bir kısmı da toprak partiküllerince tutularak bitkilerin ihtiyacını giderir. Toprak partiküllerinin arasındaki boşluk­larda su dışında bulunur. Kötü havalanmış topraklarda yaşayan karasal bitkiler bu durumdan olumsuz etkilenir. Bu olumsuzluklardan bazıları, kök gelişiminin yavaşlaması veya durması, besin maddesi alımının azalması, su alımının azalması, bitkiler için birtakım toksin maddelerin oluşmasdır.

Toprak Özellikleri

Toprağın ekosistemler için temel rolü, bu sistemin te­mel ayağını oluşturması ve temel üretimi sağlayarak ekosistemin tüm canlı unsurlarını besin deposu olmasıdır. Tüm canlıların yaşamı için zorunlu olan suyun süzgeci ve deposu olan toprak, eşsiz bir doğa ürünüdür. Dünyada bitkisel besin maddesi üreten 3 bin bitki türü vardır. Bunlardan sadece 15 kadar bitki türü, dünya nüfusunun %90’ını doyurur. Bu besinler toprakta yetiştiğine göre, toprak, doğrudan doğruya meydana getiren bitkisel besinlerin %78’ini  , geriye kalan et, süt, yağ, yumurta, gibi besinlerimizin de %21’nin dolaylı olarak kaynağıdır.

Toprak nasıl oluşur, toprak nedir ve toprakların özellikleri hakkında sorularınızı aşağıdan hemen yazabilirsiniz.