Solunum Nedir Kaç Çeşittir?

Solunum Nedir, Kaç Çeşittir?

Canlılar hayatlarını devam ettirmek için enerjiye gereksinim duyar. Bu enerji, besinlerden elde edilir. ATP olarak adlandırılan besinlerin hücre içinde parçalanmasıyla enerji elde edilmesine solunum adı verilir. Vücuda alınan besinler önce sindirilerek kana geçebilecek hâle gelir. Sindirilen besinler solunum olayı ile parçalanır ve ATP elde edilir. ATP, yaşamsal faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için kullanılır. İşte bu nedenle en basit canlıdan en karmaşık yapılı canlıya kadar tüm canlılar solunum yapmak zorundadır. Bitkiler gündüz fotosentez ve solunumu birlikte yaparken geceleri sadece solunum yapar.  Solunum çeşitleri nelerdir?

Oksijenli ve oksijensiz olmak üzere iki çeşit solunum vardır:

Solunum çeşitleri arasındaki tek fark oksijen kullanıp kullanılmaması değildir. Besinler oksijenli solunumla parçalandığında yüksek miktarda enerji elde edilir. Fazla enerjiye gereksinim duyan gelişmiş yapıdaki canlılar bu nedenle oksijenli solunum yapar. Oksijensiz solunum sonucu elde edilen enerji miktarı ise oksijenli solunuma göre oldukça azdır. Bu nedenle oksijensiz solunum daha çok basit yapılı canlılarda görülmektedir.

Adından da anlaşılacağı gibi oksijenli solunum oksijen kullanılarak yapılan solunumdur. Hücrelerde bulunan besinlerin oksijenle parçalanarak enerji elde edilmesine oksijenli solunum denir.

Besinlerin enzimler yardımıyla oksijen kullanmadan yıkılıp enerji elde edilmesine oksijensiz solunum denir. Oksijensiz solunum, laktik asit ve etil alkol fermantasyonu olmak üzere iki çeşittir. Fermantasyon sonucu oluşan ürünler, fermantasyon çeşidine göre farklılık gösterir.

Mayalanan hamurun bir süre sonra kabardığını görmüşsünüzdür. Mayalanmaya mikroskobik canlıların neden olduğunu önceki sınıflarda öğrenmiştiniz. Bu canlılar oksijensiz solunumun bir çeşidi olan etil alkol fermantasyonu yapar. Bu olay sonucunda açığa çıkan karbondioksit, hamurun kabarmasını sağlar.

Yorucu egzersizler sonucunda kollarınızda ve bacaklarınızda ağrı hissedersiniz. Bir süre dinlendiğinizde ise bu ağrı geçer. Halk arasında bu duruma hamlama da denir. Bunun nedeni, çizgili kaslarda biriken laktik asittir. Yorucu egzersizler sırasında çizgili kaslara yeterince oksijen gitmez. Bu durumda çizgili kaslar oksijenli solunumun yanı sıra oksijensiz solunum da yapar. Bu oksijensiz solunum sonunda laktik asit açığa çıkar. Biriken laktik asit kaslarda yorgunluğa neden olur. Yoğurdun mayalanmasını sağlayan mikroorganizmalar da laktik asit fermantasyonu yapar.