Kütahya Antlaşması Kimler Arasında Yapılmıştır

Kütahya Antlaşması, Osmanlı hükümeti ile merkezî yönetime karşı ayaklanan Mısır valisi Mehmed Ali Paşa arasında yapılan protokol (14 Mayıs 1833).

Yunanistan’ın bağımsızlığının tanınmasıyla sonuçlanan Edirne Antlaşması’ndan (1829) sonra Osmanlı Devleti ile Mısır valisi Kava­lalı Mehmed Ali Paşa arasında büyük bir sürtüşme çıktı. Mora Ayaklanması sırasında merkezî yönetime yardım e’den Mehmed Ali Paşa, bu yardım karşılığında kendisine vaat edilmiş olan Girit, Suriye ve Trablusşam’ı II. Mahmud’dan istedi. Olumsuz ya­nıt alması üzerine de 1831’de Lübnan ve Suriye’yi işgal etti. Oğlu İbrahim Paşa, Belen ve Konya’da Osmanlı güçlerini yene­rek Kütahya’ya kadar ilerledi. II. Mahmud’un bu durum karşısında Rusya’dan yardım istemesi üzerine İstanbul’a bir Rus filosu ile bir tümen asker gönderildi. Bu gelişmeden kaygılanan İngiltere ve Fransa diplomatik girişimlerde bulundular. Fransa, Rus filosunun geri dönmesi ve Suriye valili­ğinin Kavalalılara bırakılması koşullarını içeren bir antlaşma taslağını taraflara be­nimsetti. İngiltere de Mehmed Ali Paşa’ya baskı yaptı. Mustafa Reşid Bey (Paşa) Fransa işgüderi ile birlikte Kütahya’ya gide­rek İbrahim Paşa ile görüşmelerde bulundu. 8 Nisan 1833’te sonuçlanan görüşmelerde hazırlanan protokol 14 Mayıs’ta Mehmed Ali Paşa tarafından da onaylanarak yürür­lüğe girdi. Antlaşma uyarınca Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak Suriye valiliği Meh­med Ali Paşa’ya, Cidde valiliğine ek olarak Adana valiliği de İbrahim Paşa’ya verildi.

Antlaşmadan sonra Anadolu’daki Mısır ordusu önce Sultan Dağlarının, ardından da Toroslar’ın güneyine çekildi. Osmanlı Dev­leti, Mehmed Ali Paşa’nın yapılan antlaş­mayla yetinmek istemeyeceği inancıyla, iki ay sonra Ruslarla Hünkâr iskelesi Antlaş-ması’nı imzaladı (8 Temmuz 1833).