Kürdistan Teali Cemiyeti Hakkında Bilgi

Kürdistan Teali Cemiyeti Kurucuları Üyeleri Hakkında Bilgi, Kürdistan Teali Cemiyeti Kuruluşu Amaçları ve Etkileri

Kürdistan Teali Cemiyeti, Mondros Mü­tarekesi (30 Ekim 1918) sonrasında İstan­bul’da kurulan ve bağımsız bir Kürt devleti kurmayı amaçlayan örgüt.

Mondros Mütarekesi’nin Osmanlı devlet yönetimini etkisiz kılması, öteden beri gizli ya da açık çalışma yürüten bazı çevrelere daha geniş hareket alanı sağlamıştı. Mayıs 1919’da Seyyit Abdülkadir Efendi başkanlı­ğında kurulan Kürdistan Teali (Yükseliş) Cemiyeti de bunlardan biriydi. Başlangıçta kendisini 1908’de kurulan Kürd Teavün ve Terakki Cemiyeti’nin ardılı gibi göstermek ve bir hayır cemiyeti izlenimi uyandırmak istediyse de Kürdistan Teali Cemiyeti’nin asıl amacı, Mütareke’nin yarattığı elverişli koşullardan yararlanarak, bağımsız bir Kürt devleti kurmaktı. Cemiyetin bu çalışmaları­nı Doğu Anadolu’nun güçlü aşiretlerinden Bedirhanoğulları destekliyordu. Örgütün İstanbul’daki devlet yöneticileri arasında da üye ve yandaşları vardı. Örneğin cemiyet başkanı Seyyit Abdülkadir Efendi Şurayı Devlet reisiydi.

Cemiyet, bazı İngiliz subaylarının özerk bir Kürdistan’dan yana olmalarından cesa­ret alarak, İngiltere’nin desteğini sağlamaya çalıştı. Damat Ferid Paşa tarafından iletilen bu isteği reddeden İngilizler, yerel Kürt önderlerinden Şeyh Mahmud Barzenci’yi Süleymaniye valisi olarak atadılar. Ama Şeyh Barzenci bağımsızlığını ilan etti. Çıkan olaylarda bazı İngiliz ‘subayları öldürüldü. Bunun üzerine İngilizler Barzenci’yi görev­den aldılar. Bu durumdan kaygılanan istan­bul Hükümeti de Kürdistan Teali Cemiyeti’ne karşı önlem almaya yöneldi; cemiyetin Doğu Anadolu’nun bazı vilayetlerindeki şubeleri kapatıldı. Damat Ferid Paşa hükü­metinin istifasından sonra daha da etkisizle- şen Kürdistan Teali Cemiyeti’nin çalışmaları, Ankara Hükümeti’nin Anadolu’ya ege­men olmasıyla birlikte sona erdi. Kürdistan Teali Cemiyeti nedir amaçları Hakkında Bilgiler verdik.

1 yorum

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.