Kısas-ı enbiya ne demek, Kısas-ı enbiya nedir
Kısas-ı enbiya, İslam yazınında, peygamberlerle ilgili kıssaları içeren yapıtların genel adıdır. Kutsal kitaplar, Kuran, tefsirler, ünlü tarih kitapları vb kaynakların karşılaştırılmasıyla yazılan bu tür yapıtlarda çoğu zaman çelişkiler ve yanlış bilgilere rastlanır.
Anlatım daha çok öğüt veren olaylar üzerinde yoğunlaşır. İslam edebiyattan içinde yer alan bütün kısas-ı enbiya kitaplarının ilk kaynağı Kuran’dır. Kuran’da âyetlerle doğrulanıp açıklanan kıssaların çoğu Adem, Nuh. Yusuf, Hz. Musa, Süleyman ve Hz. İsa’ya ilişkindir.
Peygamber kıssalarıyla ilgili bilgiler İslamın ilk dönemlerinden başlayarak çeşitli dinsel-didaktik yapıtlarda ve tefsirlerde bölümler halinde yer almışsa da ilk bağımsız kısas-ı enbiya kitabı Kısai’nin 9. yüzyılda yazdığı Kitabü Kısasi’l-Enbiya’dır.
Bu didaktik yapıtta ahlaksal öğütlere elverişli kıssalar seçilmiştir. Daha sonra Salebi el- Keşf ve l- Beyan an Tefsir-i Kuran adlı tefsirinden derlediği peygamber kıssalarını genişleterek Kısasü’l-Enbiya adlı yapıtını oluşturmuştur. Arusü’l-Mâni (1880) adıyla da bilinen yapıt çeşitli nazım parçaları ve dinsel bilgilerle de zenginleştirilmiştir. Kitap önce 14. yüzyılda Aydınoğlu Mehmed Bey adına bilinmeyen bir kişi tarafından, sonra Mehmed bin Çerkeş tarafından Anadolu Türkçesine (1865), daha sonra da Muhammed Amir bin Abdullah Yakubi tarafından Kazan Türkçesine (1905) çevrilmiştir. İslam dünyasında daha sonra yazılan kısas-ı enbiya kitapları Kısai ya da Salebi’ nin yapıtlarından yararlanılarak kaleme alınmıştır. Türkçe kısas-ı enbiya kitapları arasında Rabguzi’nin 1310’da Çağatay hanı Termaşir’in emiri Nasuriddin Tokboğa’nın emriyle yazdığı Kısasü’l-Enbiya (İlminsky tarafından bir araştırma yazısıyla birlikte 1859’da Kazan’da yayımlanmıştır) ve Ahmed Cevdet Paşa’nın Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefa’sı (1874-89; 6 kitap) sayılabilir. Ahmed Cevdet Paşa yapıtında 24 peygamberin kıssalarıyla birlikte dört büyük halifeden II. Murad’a değin halifeler tarihini vermiştir.
Hemen Yorum Yaz