Karz-ı Hasen Nedir?

Karz-ı Hasen Nedir? Kısaca Bilgi.

Karz-ı hasen borçlunun durumu iyileşince borcunu ödemesi koşuluyla gönüllü olarak bir başkasına borç vermek anlamına gelir. Karz-ı hasen uygulamasında borçlu kimse borcunu öderken herhangi bir faiz ödemez. Çünkü karz-ı hasende hiçbir maddi çıkar gözetmeksizin sırf Allah (c.c.) rızasını düşünerek Müslüman kardeşinin sıkıntısını gidermek amacı ön plandadır.

Dinimiz İslam’ın amacı, insanın dünyada ve ahirette mutluluk içinde yaşamasını sağlamak ve onu huzura kavuşturmaktır. Müminin; kendisine, yaratanına, ailesine ve içinde yaşadığı topluma karşı sorumlulukları vardır. Karz-ı hasen bir Müslümanın darda olan kardeşine karşı sorumluluğuyla ilgilidir.

Borç alıp vermekle ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Bunların başında mecbur kalmadıkça borç almamak gelir. Çünkü borç almak sorumluluk doğurur. Hz. Aişe (r.a.) validemiz Peygamberimizin ‘’Ya Rab! Günahtan ve borçtan sana sığınırım.” diye dua ettiğini ve bu konudaki hassasiyetini bizlere haber vermektedir.

Borçlanmalar konusunda üzerinde durulması gereken en önemli noktalardan biri sözleşme yapılmasıdır. Bakara suresinin 282. ayetinde: “Ey iman edenler! Belli bir süre için birbirinize borçlandığınız zaman bunu yazın…” buyurulur. Bu ayette borç alıp vermede veya alım-satım ve benzeri akitlerde, borcun yazı ile tespit edilmesi, senet veya senede benzer belgelerin düzenlenmesi tavsiye edilmektedir. Ödünç alıp verme de bir borçlanma olduğuna göre, ileride ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları önlemek amacıyla, bütün ödünç muamelelerinde yazılı sözleşme yapmak, hakların korunması bakımından en doğru yoldur.

Dinimize göre kişilerin haklarının korunması önemlidir. Karz-ı hasen konusunda borç verenin, borçluya haksızlık yapmaktan kaçınması, borçlunun da imkânı olduğunda borcunu ödemesi gerekir. Ödeme durumu olduğu halde borçlunun borcunu bile bile ödememesi konusunda Peygamberimiz “Ödeme gücünde olan birinin borcunu geciktirmesi zulümdür.”20 buyurmuştur.

Dinimizde, borçlu olana kolaylık gösterilmesi tavsiye edilmiştir. Borçlu gerçekten bir zorluk içindeyse ödemesi ertelenebilir. Bu gibi durumlarda borcun tamamen bağışlanması da tavsiye
edilmiştir. Bir ayette: “Eğer borçlu darlık içindeyse ona eli genişleyinceye kadar mühlet verin. Eğer bilirseniz, (borcu) sadaka olarak bağışlamanız, sizin için daha hayırlıdır.” buyurulur. Borçlu olan biri ödeme zamanı gelince, alacaklıya derdini anlatarak borcunu ödeyemeyeceğini söylediğinde, ona zaman tanımak veya borcu bağışlamak dini yönden güzel bir davranıştır.

Borç verenin, yaptığı iyiliğe herhangi bir karşılık beklememesi gerekir. Eğer herhangi bir karşılık, menfaat ve hediye gibi şeyler bekleyecek olursa burada faiz söz konusu olur. Faiz ise dinimizde haramdır.

Sonuç olarak zorunlu olmadıkça borç yükü altına girilmemeli, borç alındığında ise zamanında ödenmelidir. İmkânı olanlar, borçluya mühlet tanıma veya alacağından vazgeçme şeklindeki karz-ı hasen geleneğini sürdürmelidir. Bu güzel uygulamanın dinimizde Allah’a (c.c.) ödünç vermek anlamına geldiğini ve Yüce Allah’ın da bunu karşılıksız bırakmayacağını unutmamalıdır. Karzı Hasen ne demektir konusunda bilgi aktardık.