Kamu Malları Nelerdir, Kamu Malları Nedir Hakkında Bilgi
Kamu malları, doğal nitelikleriyle kamunun yararlandığı ve kullandığı ya da yasal bir düzenlemeyle doğrudan doğruya kamunun yararlanmasına ve kullanımına ayrılan mallardır.
Türk hukukunda kamu malları sahipsiz mallar, orta malları ve hizmet malları olarak üç türe ayrılır. Sahipsiz mallar anayasanın ve Türk Medeni Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre şöyle sınıflandırılabilir: 1) Tarıma elverişli olmayan araziler, kayalıklar, taşlıklar, tepeler, dağlar, sazlık kamışlık ve bataklıklar, meşelikler, çalılıklar, fundalıklar, deniz kıyıları, 2) genel sular, 3) ormanlar, 4) doğal servetler ve kaynaklar, 5) taş ocakları ve tuz yatakları. Orta mallarının teker teker sayılması güçtür. Ama öğreti ve uygulamaya gör-e yollar, meydanlar, hayvan sulama ve’ dinlendirme yerleri, harman yerleri, mezarlıklar, otlak, yaylak ve kışlaklarla eski eserler orta malları sayılmaktadır. Hizmet malları ise kamu hizmetiyle daha yakından ilgili olan ve kullanımlarıyla idarenin görevlerini yerine getirmesine doğrudan doğruya yardımcı olan okul, hastane askeri tesis gibi mallardır. Kişilerin orta mallarından yararlanmalarında genel olarak eşitlik kuralı geçerlidir. Ancak bazı yasal koşullar altında bu yararlanma sınırlanabilir. Bunlardan gelip-geçme ve benzeri normal yararlanmayı aşan yararlanma biçimleri ise idarenin, geçici işgal ve imtiyaz gibi, bu konuya ilişkin ruhsat ve sözleşme türünden işlemler yapmasına bağlıdır.
Bir malın kamu malı niteliğini kazanmasındaki yöntem, kamu mallarının türüne göre değişir. Sahipsiz mallar doğal nitelikleri gereği kamunun doğrudan doğruya ortak yararlanmasına açık oldukları için, bunların kamu malı niteliği kazanması herhangi bir hukuk normunun varlığını gerektirmez. Ama bu durum bir yasa hükmünce ya da örf ve adet kurallarınca ya da idari bir işlemle de saptanabilir. Bu kurucu değil, açıklayıcı nitelikte bir işlemdir. Sahipsiz mallar üzerinde özel mülkiyet oluşturulamaz; doğal olaylar sonucunda doğal niteliklerini kaybettiklerinde sahipsiz mal olmaktan çıkarlar. Hizmet ve orta mallarının kamu malı niteliği kazanabilmesi için önce bir hukuki işlem (tahsis) ya da maddi bir olay ile idarenin malları arasına girmesi gerekir. Bu da yasa, tüzük ve yönetmelik, örf ve âdet kuralı ya da idari-icrai bir işlemle gerçekleştirilebilir. Kamu malı niteliğinin kaybedilmesi ise kazanılması işleminin tersi bir işlemle yapılabilir.
Devletin egemenliği ve kamu mülkiyeti altında olan kamu mallarının bazı hukuki özellikleri vardır. Kamu malları devir ve ferağ edilemez, haczedilemez; bu son özellik devlete karşı cebri icra araçlarının işlemeyeceği ilkesinden kaynaklanır. Kamu malları kazandırıcı zaman aşımı ile özel kişiler tarafından kazanılamaz. Kamu malları üzerinde yasada öngörülmediği sürece sınırlı ayni haklar kurulamaz. Taşınmaz kamu mallan tapu siciline tescil hükmüne tabi değildir. Kamu malları vergi ve resimden bağışıktır. Özel kişilerin kamu mallarına karşı işleyeceği tahrip ve hırsızlık gibi suçlar çeşitli yasalarda ağırlaştırılmış cezalara bağlanmıştır.
Hemen Yorum Yaz