Eski Türk Devletlerinde Bilim ve Sanat Hakkında Bilgi Kısaca
BİLİM VE SANAT
■ ilk Türk devletlerinden günümüze ulaşabilen yazılı kaynaklar oldukça azdır. Bu nedenle Türklerin bilim alanındaki etkinlikleri konusunda yeterli bilgiye sahip değiliz.
■ Gök bilimi ile ilgilenen Türkler bir yılı 365 gün 5 saatten biraz fazla olarak hesaplamışlar ve günümüzdeki hesaplamaya son derece yaklaşmayı başarmışlardır. Türkler bu çalışmalar sonucu On İki Hayvanlı Türk Takvimini oluşturmuşlardır. Bu gelişmeler Türklerde astronomi bilimiyle uğraşıldığını gösterir.
■ Türkler bilim adamlarına çok büyük önem vermişlerdir. Kağanlar bu bilim adamlarını daima yanlarında bulundurmuşlardır. “Tayanç” ve “keneşçi” denilen bu danışmalar kağanların her toplantısına katılmışlardır. Danışmanların bulunduğu meclise; eski Türklerde “Keneş Meclisi”, Selçuklularda “Müşavere Meclisi”, Osmanlılarda ise “Meclis-i Meşveret” ismi verilmiştir.
■ Türk sanatının önemli eserlerinden biri de bozkır hayatının simgesi olan çadırlar (otağ)’dır. Bu çadırlar çok büyük olup Türk aile birliğinin kutsal bir sembolü sayılırdı.
■ Hunlar ve Göktürkler göçebe yaşam tarzı sürdürdükleri için bu dönemlerde kalıcı mimari eserler verilmemiştir. Yani yerleşik yaşama özgü olan saray, tapınak, kale gibi yapılara rastlanmamıştır.
■ Uygurların yerleşik hayata geçmesiyle birlikte Türklerde çadır sanatı yerini mimariye bıraktı. Şehircilik ve bayındırlık alanında da bu dönemden itibaren gelişmeler görüldü. Uygurlarda mimarinin yanı sıra heykel ve resim sanatı da gelişme göstermiştir. Uygurlar kurdukları şehirlere Ordu-balık adını vermişlerdir.
İlk Türk devletlerinde bilim sanat özellikleri, İslamiyetten önceki Türk devletlerinde bilim ve sanat konu anlatımı özet
El Sanatları
■ Demircilik ve maden işlemeciliği, Türklerde gelişmiştir.
■ Dokumacılık, altın ve diğer madenlerden yapılan süs eşyaları, eyer ve koşum takımları, çeşitli savaş aletlerinin yapımı, gelişen başlıca el sanatları olmuştur.
■ Süsleme sanatında daha çok hayvan ve bitki motiflerine yer verilmiştir. Türk sanatındaki bu tür süslemeye hayvan üslubu denilmiştir.
■ Türk kültürüne ait son yılların en önemli buluşu, 1970 yılında Kazakistan’ın merkezi Almaata yakınlarındaki bir kurgandan çıkarılan Altın Elbiseli Adam heykelidir. Bu heykeldeki altın işçiliği Türk maden sanatının en gelişmiş örneğini gösterir. (Esik Kurganı)
Altaylar’da Pazırık Kurganında bulunan halı (MÖ. IV. yüzyıl) dünyanın en eski halisidir. Bu halıda süvariler ve hayvan figürleri yer almaktadır. Bu bulgu da Türklerde dokumacılığın ne kadar geliştiğini gösterir.
Resim
■ Hunlardan kalma eserler üzerinde insan ve hayvan resimlerinin bulunması Türklerin resim sanatıyla ilgilendiklerini gösterir.
■ Göktürkler döneminde Kül Tigin ve Bilge Kağan adına dikilen anıtların duvarlarında onların yaptıkları savaşları anlatan betimlemelere yer verilmesi Göktürklerin resim sanatıyla ilgilendiklerinin göstergesidir.
■ Türk resim sanatı Uygurlar döneminde ilerlemiştir. Duvar resimlerinde (fresk) genellikle Mani ve Buda dinlerine ait konular işlenmiştir. Uygur şehirlerinin kalıntılarındaki minyatürler, Türk resim sanatının ilk önemli örnekleridir. Uygurlardan kalma bu minyatürler Moğollar aracılığı ile islam dünyasına girmiştir.
Heykel
■ Türk sanatındaki ilk heykel örnekleri Göktürkler dönemindeki balbal taşlarıdır. Bu taşlar, ölen kahramanların mezarlarının başına dikilir ve öldürdüğü düşmanları simgelerdi. Uygurlar döneminde heykel sanatı oldukça gelişmiştir. Uygur heykel sanatında daha çok hayvan üslubu kullanılmıştır.
Müzik
■ Türk sanatı içinde en gelişmiş unsurlardan birisi de musikidir.
■ Türk devletlerinde askeri bando çok yaygındı. Göktürk ve Uygur bandolarında davulun yanında nefesli çalgılar da bulunurdu. Askeri bandonun hükümdar huzurunda marş çalması, daha sonraki Selçuklular ve Osmanlılar döneminde de devam etmiştir.
■ Türk müzik aletleri içinde en önemlisi kopuz idi. Destan, kahramanlık olayları ve çeşitli hatıralar, saz şairleri tarafından kopuz çalınarak söylenirdi, ilk Türk devletlerindeki önemli müzik aletlerinden biri de çifte kavaldır. Besteye “İr” melodiye “Küg” denilmiştir.
İlk Türk devletlerinde bilim sanat hakkında yorumlarınızı aşağıdan hemen yazabilirsiniz.
teşekkür ederim çok sagolun
Teşekkürler ama kısası olsa daha iyi olurdu ama yinede işime yaradı kısacası teşekkürler bu arada burda tüm LOVATİC kardeşlerime ve SELENATOR kardeşlerime selamlarımı yolluyorum…
ilk türk devletlerinde bilim anlayışı hakkında bilgiye baktım.
ben ödevlerimi her zaman bu siteden yaparım gerçekten bu siteye bayılıyorum ve kesinlikle bu şekilde devam etmesini isterim
hayırrr çok saçma
bu arada tarıhın ıyıyse bır sey sorcam:)
Çok güzel olmuş. Teşekkür ederim. 2 ödevimde birden işe yaradı. :)