Görev uyuşmazlığı nedir

Görev uyuşmazlığı ne demek, Görev uyuşmazlığı nedir

Görev uyuşmazlığı, adli, idari ve askeri yargı mercilerinin görev alanlarına ilişkin olarak ortaya çıkan hukuksal uyuşmazlık. Görev uyuşmazlığı idarenin adliye karşı­sında bağımsızlığını öngören idari rejimin bir ürünüdür. İdari rejimin karşıtı olan adli idare rejiminde idari davalar da adli merci­lerce görüldüğünden birbirinden ayn ve bağımsız yargı sistemleri ve bu sistemler arasında görev uyuşmazlıkları söz konusu olmaz. İdari rejimde ise idarenin taraf olduğu davaların adliyenin görev alanı dı­şında tutulması amaçlanır. Adliyenin bu gibi davalarda kendini görevli sayması du­rumunda, idarenin görev itirazında bulun­ması olanağı tanınır. Bu itirazın da dikkate alınmaması durumunda, görev uyuşmazlığı çıkarılarak bu uyuşmazlığın uyuşmazlık mahkemesince çözülmesini sağlama yolu­na gidilir. Bundan başka hukuk devleti ilkesi gereğince hakkın yerine getirilmesi zorunluğu bulunduğundan, adli ve idari yargı mercilerinin bir uyuşmazlığı kendi görev alanları içinde görmeyerek davaya bakmaktan kaçınmaları durumunda da gö­revli yargı merciinin hangisi olduğunun belirlenmesi gerekir.

Fransa’da olduğu gibi Türkiye’de de idari rejim geçerli olduğundan, Uyuşmazlık Mahkemesi’nin kurulduğu 1945’ten bu yana adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev uyuşmazlıkları bu yüksek mahkemece çö­zülmektedir. 1961 Anayasası aralarında gö­rev uyuşmazlığı çıkabilecek yargı mercileri arasına askeri yargı mercilerini de katarak bu uyuşmazlıkların alanını genişletmiş, 1982 Anayasası da aynı düzenlemeyi benimse­miştir (m. 158). Böylece ilk kuruluşunda yalnızca “hukuk” alanındaki görev uyuşma­lıklarını gidermekle görevli kılınmış olan Uyuşmazlık Mahkemesi’nin görevleri arası­na “ceza” alanındaki görev uyuşmazlıkları da alınmıştır. Bir davanın görülmesinin başka bir yargı düzeninin görevi içine girdiği gerekçesine dayanılarak yapılan görev itirazının mahke­mece reddi üzerine ilgili başsavcının görev konusunun incelenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurmasına “olumlu görev uyuşmazlığı” denir. Bu durumda görev konusunun Uyuşmazlık Mahkemesi’nde in­celenebilmesi için dava mahkemesinin da­vanın esası hakkında henüz karar vermemiş olması gerekir. Esas hakkında karar veril­dikten sonra görev konusundaki itirazın karara bağlanması Yargıtay’ın yetkisine gi­rer. Görev itirazı Yargıtay’ca da reddedilir­se olumlu görev uyuşmazlığı çıkarma olana­ğı doğar. Bu durumda başsavcının görev uyuşmazlığı çıkarabilmesi için görevsizlik itirazını ileri süren kişi ya da makamın başvuruda bulunması gerekir. Bu başvuru dava mahkemesince başsavcılığa verilir. Başsavcı başvuruyu yerinde görürse uyuş­mazlığın çözülmesi konusundaki istemini 10 gün içinde Uyuşmazlık Mahkemesi’ne su­nar. Uyuşmazlık Mahkemesi bu istemi yasa­nın öngördüğü usuller içerisinde karara bağlayarak görevli yargı yerini belirler. Adli, askeri ve idari yargı yerlerinden en az ikisinin, tarafları, konusu ve nedeni aynı olan davada kendilerini görevsiz saymaları durumunda ise “olumsuz görev uyuşmazlı­ğı” çıkarılabilir. Bunun için görevsizlik ka­rarlarının öteki yargı yerinin görevli olduğu gerekçesiyle verilmiş ve kesinleşmiş olması gerekir. Bu durumda davacı hakkının yeri­ne getirilmesini sağlamak için ikinci görev­sizlik kararını veren mahkemeye başvura­rak dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderilmesini ister. Mahkeme bu isteğe uymak zorundadır. Olumsuz görev uyuş­mazlığını inceleyen Uyuşmazlık Mahkeme­si, görevli olduğu kanısına vardığı yargı yerinin görevsizlik kararını kaldırarak davanın o yargı yerince görülmesine karar verir.

Görev uyuşmazlıkları, birbirinden bağım­sız olan adli ve idari yargı sistemlerinin kendi içlerinde de ortaya çıkabilir. Ceza mahkemesi ile hukuk ya da ticaret mahke­meleri arasında görev yönünden olumlu ya da olumsuz bir görev uyuşmazlığı çıktığın­da, bu konudaki kararlar temyiz edileceğin­den sonuçta uyuşmazlık Yargıtay Ceza Dai­resi ya da Ceza Genel Kurulu ile Yargıtay Hukuk Dairesi ya da Hukuk Genel Kurulu arasında çıkacak demektir. Bu durumda Yargıtay Büyük Kurulu’nca içtihatların bir­leştirilmesi yoluyla uyuşmazlık çözülecektir. İdare ve vergi mahkemeleri idari yargının görev alanına giren bir davada görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar verirlerse, dosyayı Danıştay’a ya da görevli idare ya da vergi mahkemesine gönderirler. Danıştay, davayı görevi içinde görmezse dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesine karar verir. Dosya görevsizlik nedeniyle bir idare mahkemesinden bir vergi mahkemesine gönderilmiş ya da tersi olmuşsa, dosyanın gönderildiği mahkeme kendisini görevsiz gördüğünde, görev uyuşmazlığını bu mah­kemelerin yargı çevresi içerisinde bulun­dukları bölge idare mahkemesi çözer. Söz konusu mahkemeler aynı bölge idare mah­kemesinin yargı çevresi içinde değilse, gö­rev uyuşmazlığı Danıştay’ca çözülür.

Bu yazıya ilk yorumu sen yaz!

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.