Eğirme Nedir

Bu konuda sizlere eğirme nedir bilgi vereceğiz.

Eğirme, doğal ya da yapay elyaftan, liflerin tek tek çekilip bükülmesi yoluyla kesintisiz iplik elde etme yöntemi. İlk çağlardan ortaçağın ortalarına değin eğirme işleminde kullanılan, günümüzde de belirli yörelerde rastlanan başlıca alet, “öreke” ve “iğ”di (kirmen). Bu aletle elyaf, çatal sopa biçi­mindeki örekeye yerleştirilir; buradan çeki­len bir lif iğe bağlanır ve kendi ağırlığıyla yere doğru sarkıtılır. Eğiricinin iği hızla çevirmesiyle lif bir yandan bükülür, öteki ucundan da elyafın içinden sürekli lif çeki­lir. Belirli bir uzunlukta iplik eğirilince, iğ durdurulur ve iplik iğden alınır; ardından da yeni bir lifin ucu iğe bağlanır ve işlem yinelenir. Eğirme işleminin mekanikleşmesi yolundaki en önemli adım, Hindistan’da çıkrığın geliştirilmesi oldu. Ortaçağın ortalarında Avrupa’da da kullanılmaya başlayan çıkrıkta, asılı iğin yerine bir çarktan yararla­nılır. El ya da ayakla döndürülen çıkrık, elyaftan lif çekerek büker ve çarkın çevresi­ne sarar.

16. yüzyılda Saksonya’da geliştirilen hızlı çıkrıklarla, kaba yün ve pamuk elyaftan kesintisiz iplik eğirmek olanaklı duruma geldi. Bu türden üç ya da beş çıkrık, dönemin dokuma tezgâhlarının gereksinim duyduğu ipliği aksamadan sağlayabiliyordu. Ama ingiliz mucit John Kay’in uçan mekiği bulmasından sonra dokuma tezgâhlarının hızı arttı ve çıkrıklar yetersiz duruma geldi. 1770’te İngiliz mucit James Horgreaves, “Jenny” adını verdiği eğirme makinesini geliştirdi; gerçi bu makinede birden çok iğden yararlanıldığından eğirme işleminin hızı oldukça artmıştı, ama bu yolla elde edilen iplik ancak atkı olarak kullanılabili­yordu. 1769’da İngiliz mucit Sir Richard Arkwright, su gücüyle çalışan ve daha sağlam ve çözgü olarak kullanılmaya elve­rişli iplik eğirebilen su tezgâhını geliştirdi. 1779’da da ingiliz mucit Samuel Crompton, binden çok iğin birlikte çalıştığı vargel tezgâhını yaptı; üretim hızını son derece artıran bu makinede, kaba ipliğin yanı sıra ince iplik de eğirilebiliyordu. Böylece eğir­me işlemi, seri üretime elverişli duruma geldi.

Modern eğirme makinelerinde fitiller mer­danelere beslenir; merdaneler iplikleri çe­kerek uzatır ve inceltir, ardından iplikler iğlerin yardımıyla bükülür. Büküm ne ka­dar sıkı olursa, ipliğin dayanıklılığı o kadar artar; ama gereğinden çok bükme, ipliğin kopmasına da yol açabilir. Kumaşlara kıv­rımlı görünüm veren krep ipliği, aşın dere­cede bükülerek hazırlanır. Kumaşlarda göl­geli görünümler sağlamak için ise, ters doğrultularda iki kez bükülmüş ipliklerden yararlanılır; bu yolla dokumanın ışığı deği­şik doğrultularda yansıtması sağlanır. Eğir­me işlemi, ipliğin makaralara ya da bobinle­re sarılmasıyla tamamlanır.

1 yorum

Anonim için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.