Batı Tarzı Hikayecilik Edebiyatımızda Ne Zaman Başlamıştır

Batı Tarzı Hikayecilik Edebiyatımızda Ne Zaman Başlamıştır Kısaca

1870’lerden sonra bizde görülmeye başlayan batılı anlamda hikayelerin ilk denemesi Emin Nihat’ın 1873’te yazdığı Müsameretname’sidir. Uzun kış gecelerinde eş ve dostun anlattığı öyküler şeklinde olan bu eser on iki parçadan oluşup bu tarafıyla Binbir Gece Masalları ve Dekameron Hikayeleri’ni çağrıştırır.

Ahmet Mithat Efendi’nin Letaif-i Rivayat (1880-1890) adlı eseri batılı anlamda ilk hikaye örneklerindendir. Küçük Şeyler ile Samipaşazade Sezai, Karabibik ile Nabizade Nazım bu türün ilk örneklerini vermiştir.

Servet-i Fünuncular ise batılı tarzı hikayelerin ilk olgun örneklerini vermiştir. Maupassant tarzında hikayeler ise Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Cahit Yalçın ve Mehmet Rauf gibi yazarlardan gelmiştir.

Sonrasında bu türü devam ettirenler: Ömer Seyfettin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Hüseyin Rahmi Gürpınar’dır. Memduh Şevket Esendal, Sabahattin Ali, Sait Faik Abasıyanık, Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı), Sevinç Çokum, Orhan Kemal, Bekir Yıldız, Kemal Tahir, Fakir Baykurt, Mustafa Kutlu, Necati Cumalı, Adalet Ağaoğlu, Tarık Buğra ve benzeri sanatçılar da hikaye türünde eser yazmışlardır.

Hikayeler oluşumlarına göre bakıldığında olay ve durum hikayesi olmak üzere iki türde incelenir:

Olay hikayesinde ele alınan olaylar mantıksal bir gelişim gösterir. Serim, düğüm, çözüm kriterlerine uygun olarak anlatılan bu hikayelerde kişi, yer ve zaman ögeleri olayların gelişimi içerisinde göz önünde bulundurulur. Fransız edebiyatında Maupassant tarafından geliştirilen bu tarz hikayeler Maupassant tarzı Hikaye diye anılır.

Durum hikayesinde olaylardan daha çok duygu ve düşünceler ile sosyal olgulara önem verilir. Zaman, yer ve yaşam koşulları ikinci planda bırakılırken duygu, düşünce ve hayaller ön plandadır. Rus edebiyatında Anton Çehov tarafından geliştirilen bu tarz hikayeler Çehov tarzı Hikaye diye anılır.

Olay hikayesinin Türk edebiyatındaki en önemli temsilcileri Ömer Seyfettin ve Refik Halit Karay olup durum hikayesinin Türk edebiyatındaki en önemli temsilcileri ise Sait Faik Abasıyanık ve Memduh Şevket Esendal’dır.