Ayrı Biçimlenme Nedir

Ayrı Biçimlenme Nedir

Ayrı biçimlenme, alotropi ya da allotropi olarak da bilinir, bir elementin, molekül­lerinin değişik sayıda atomlardan oluşması ya da kristalleşmiş katı içindeki atomların yerleşme düzeninin farklı olması nedeniyle, değişik fiziksel biçimlerde bulunması. Bir elementin değişik kristal biçimlerinin bulun­ması ile bileşiklerde görülen çok biçimlilik aynı olgudur. Ayn biçimli elementler ya monotropik ya da enantiyotropiktir. Monotropik durumda, elementin ayn biçimlerin­den (alotrop) biri her türlü koşulda öbür biçimlerden daha kararlıdır. Enantiyotropik durumda ise, değişik koşullar altında deği­şik biçimlerden biri ya da öbürü daha kararlı görünür ve belirli sıcaklık ve basınç koşullarında bir biçimden öbürüne tersinir geçişler (tersinir dönüşüm) olur.

Ayrı biçimlenme gösteren başlıca element­ler kalay, karbon, kükürt, fosfor ve oksijen­dir. Kalay ve kükürt enantiyotropiktir: Kalayın, 13,2°C’nin altındaki sıcaklıklarda kararlı olan bir gri biçimi ve daha yüksek sıcaklıklarda kararlı olan bir beyaz biçimi vardır; kükürt, 95,5°C’nin altında kararlı olan rombik kristaller ve 95,5°C ile 119°C (erime noktası) arasında kararlı olan monoklinik kristaller biçiminde görülür. Kar­bon, fosfor ve oksijen ise monotropiktir; bütün olağan koşullarda, karbonun grafit biçimi elmastan, kırmızı fosfor beyaz fosfor­dan ve iki atomlu oksijen molekülü (O2) ozon adıyla bilinen üç atomlu oksijen molekülünden (O3) daha kararlıdır.