Aşındırma nedir ne demek, aşındırma şekilleri nasıl meydana gelir coğrafya
Aşındırma (Aşınma) (Coğrafya)
Başta toprak ve kayaç döküntüleri olmak üzere çeşitli yüzey maddelerinin yer kabuğundan ayrılarak doğal etkenlerle başka bölgelere taşınmasıdır. Kayaçların bulundukları yerde ufalanması ile aşınma olayını ayıran tek fark, aşınma artığı maddelerin taşınmasıdır. Aşınma terimi genel anlamıyla rüzgâr, akarsu, deniz ve buzul aşındırması gibi olayları kapsar. Bu geniş tanım daha doğru bir adlandırmayla süpürülme ya da dağılma olarak anılır ve kütle hareketi süreçlerini de içerir.
Birbirini tamamlayan aşınma ve çökelme ya da tortullaşma olayları rüzgârın, hareket halindeki suyun ve buzulların neden olduğu ve yeryüzü biçimlerinin değişerek yeni biçimler ortaya çıkması şeklinde gelişir. Aşınma çoğu kez kayacın dağılması ya da ufalanması sonucunda değişime uğramasından sonra ortaya çıkar. Ufalanma artığı kaya parçaları doğal etkenlerle bulundukları yerden ayrılacak ve uzaklara taşınacaktır. Ama aşınmasından önce ufalanmanın olması mecburi değildir.
SUYUN ETKİSİ
Aşınmaya yol açan en önemli doğal etken, hareket halindeki sudur. Kıyı aşınması olarak adlandırılan deniz kıyılarının kemirilmesi, temel olarak deniz dalgalarının etkisi ile gerçekleştiği gibi, denizlerin rüzgâr ve don gibi atmosfer etkilerinin daha sonra gelgit süpürmelerinin sonucu dağılmasıyla da ortaya çıkabilir. Deniz dalgası aşındırması temel olarak su basıncının, kıyılara vuran dalgaların çarpma etkisinin kum ve çakılların aşındırıcı etkilerinin sonucudur. Dalga hareketleri ile ileri geri sürüklenen parçalar ana kayacı aşındırdıkları gibi, çakılların yıpranarak kuma dönüşmesine neden olur.
Akarsularda ve haliçlerde sığ dipler hareket halindeki suyun etkisi ile aşınır ve bu aşınma özellikle suların kabarma döneminde artar. Bu süpürme hareketi, akarsu içindeki tortulları sürükleyerek taşır. Bu, sürüklenen tortullarda ya birbirlerine sürtünerek ya da akarsu dibinde ve kıyılarda yeni aşınmalara yol açar ve topladığı yeni tortulları da akarsuyun su hacmi ve hızı elverdiği sürece beraberinde sürükler. Akarsuyun hızının yavaşladığı yerlerde bu tortullar çökelmeye başlar, böylece birikinti yelpazeleri, taşkın ovaları, kıyı dilleri ve akarsu deltaları gibi yeryüzü biçimleri ortaya çıkar.
Buzul aşındırması ise ya buzların yüzey oluşumları üzerinde sürüklenerek buraları, törpülemesi ya da hareket halindeki buzulların dipteki kaya bloklarını koparması biçiminde ortaya çıkar. Aşınma artıkları buzul tarafından çökel halinde toplanarak ya da buzul eriyene kadar sürüklenerek taşınır.
Kimi kurak bölgelerde ya da çöllerde kumları süpüren rüzgârın kayaçlar üzerinde aşındırıcı bir etkisi vardır. Kumulların yüzeyi de rüzgârlarla sürüklenen kumların etkisi ile aşınarak biçim değiştirir. Rüzgâr aşındırmasının ürünü olan maddeler, rüzgârın hızı parçacıkları taşıyamayacak durumlara gelene kadar ya da parçacıklar herhangi bir yüzey oluşumuna çarpana ya da yapışana kadar taşınır.
Hayır işime yaramadı bir şey anlamadım.
teşekkür ederim.güzel yaradı işime