Andre Marie Ampere Hayatı ve Buluşları

AMPERE ANDRE MARİE

(Fizik)

Fransız fizik, kimya, matematik, tabiat bilgini ve filozofu. Bugün elektromagnetizma adı ile anılan, zamanında ise elektrodinamik bilimi olarak, tanınan bi­lim dalının kurucusu. Sırası ile 1801’de Bourgen Bresse’e fizik öğretmeni, 1805’de ise Paris’te Politeknik okulunda matematik öğretmeni olarak çalıştı. Da­ha sonra 1808’de üniversitenin genel müfettişi, 1814’de Bilimler Akademisi (Ma­tematik Bölümü) üyeliği ve 1824’ten son­ra bir yandan College de France’de fizik, diğer yandan edebiyat fakültesinde fel­sefe öğretmenliği yaptı.

Amper’in ölümüne kadar yaptığı çalış­malarından en önemlileri: Arago ile birlikte çalışarak ilk elektromıknatısı yap­mış; elektrik akımını ölçmeye yarayan âletlerin (ampermetre ve paluonometre) yapılmasına imkan veren ilkeleri geliştir­miş, ilk elektrikli telgrafı bulmuş, 1832’de, Hippolyte Pipii’ye ilk manyeteoelektrik ma­kineyi yaptırmıştır. 1827’ye kadar yaptı­ğı çalışmaları ve buluşları ‘ Elektrodinamik olayların, yalnız deney yoluyla varılmış matematik kuramı üzerin­de inceleme (Memoire sur la theorie ı mathematique, des phenomenes Electrodynamigue, uniguement deduite de L’experience)’sinde açıklamış, bu çalış­mada elektrik terimleri, akım ve gerilim sözcüklerini ilk defa o kullanmıştır. Andre Marie Ampere neyi icat etti.