Akıntı Nedir Akıntıların Nedenleri ve Türleri

Akıntının nedenleri, akıntı nedir türleri hakkında bilgi

Akıntılar ve Türleri

Rüzgâr, dalga ve meddücezir nedenle­riyle deniz ve okyanuslarda su kütleleri­nin yer değiştirmesidir. Çeşitli akıntı tipleri vardır:

Kıyı akıntıları: Dalgalara bağlı olarak kı­yılarda görülür.

Meddücezir akıntıları: Bunlar da kıyı böl­gelerine has akıntılardır.

Boşalma akıntıları: Bir denizin iki hav­zasında veya daha belirgin olarak iki de­nizi birleştiren boğazlarda görülür:

Bu akıntı tipleri denizlerin çok sınırlı olan bir kısmında görülür. Asıl büyük ve önemli akıntılar, sürekli rüzgârların mey­dana getirdiği ve yoğunluk farkından do­ğan akıntılardır ki okyanuslarda son dere­ce geniş alanları ilgilendirir. Büyük su küt­leleri binlerce kilometre boyunca yer de­ğiştirir.

Körfez akıntısı-Gulfstream: Kuzey Atlas Okyanusu’ndaki büyük akıntı halkasının sı­cak su kesimidir. Meksika Körfezi’nden Florida Boğazı ile Atlas Okyanusu’na ge­çer, okyanusu kuzeydoğu doğrultusunda aşar, Britanya adaları üzerinden iskandi­nav yarımadasının kuzeyine kadar soku­lur. Bu kıyıların iklimi ve beşerî hayatı üze­rinde etkilidir. Benzer akıntılara öteki ok­yanuslarda da rastlanır.

Okyanus akıntıları: Okyanuslarda binler­ce kilometre uzunlukta büyük akıntı hal­kaları bulunmaktadır. Bu akıntıların ana ne­deni sürekli rüzgârlardır. Meselâ Atlas Okyanusu’nda her iki yarım kürede ekvatora doğru esen alizeler, suların batıya sürük­lenmesine yol açar. Böylece Afrika kıyıla­rından Amerika’ya doğru sürüklenen su­lar, Güney Amerika’da Brezilya kıyılarına çarpar ve iki kola ayrılır. Bunlardan kuze­ye kıvrılan kolu Antiller arasından önce Ka- rayip Denizi’ne, buradan da Meksika Körfezi’ne geçer. Florida Boğazı’nda tekrar okyanusa döner. Burada Antil adaları di­zisinin dışından gelen sularla da birleşe­rek yoluna devam eder. Okyanusu aşarak İskandinavya’nın kuzeyine kadar ilerler. Sonunda Kanarya soğuksu akıntısı adı ile büyük bir halka teşkil ederek ekvator böl­gesine iner.

Atlas Okyanusu’nun en önemli soğuk su akıntısı Labrador akıntısıdır. Bu akıntı güneye inerken çok sayıda aysberg taşır. Newfoundland yakınlarında güıfstream ile karışması sonucu bu bölgeler hemen he­men daima sisli olur.

Güney yarım kürede kıtaların güney uç­ları ile Antarktika arasındaki geniş deniz­lerde sular şiddetli ve sürekli batı rüzgâr­ları ile doğuya doğru sürüklenirler. Buna güney yarım küresinin batı rüzgârları akın­tısı adı verilir.

Büyük Okyanus akıntıları da Atlas Ok­yanusundaki gibidir. Akıntı halkaları da­ha büyüktür. Kuzeyindeki akıntı halkasının doğu yarısında Kaliforniya soğuksu akın­tısı, güneydeki akıntı halkasının doğu kıs­mında ise Humbolt ve Peru soğuk akıntı­ları vardır. Büyük Okyanus’un batısında Ja­ponya’nın doğu kıyılarında Kuro Şivo sıcak akıntı ile kuzeyden gelen Oya Şivo soğuk akıntı vardır.

Okyanus akıntılarının rüzgârların itme gücü altında bulunan kısımlarına “zorun­lu akıntı'”, bir engele çarpıp ikiye bölündük­ten ve onu harekete geçiren rüzgâr alanı­nın dışına çıktıktan sonraki kısmına da “serbest akıntı” denir. Okyanus akıntıları kuzey yarım kürede çoğunlukla saat yönü­ne, güney yarım kürede ise tersine bir yön çizer. Bu durum, yerin ekseni etrafındaki hareketi sebebiyledir.

Meddücezir akıntıları: Kıyılarda meddü- cezir olayının yolaçtığı akıntılardır. Hızı ve önemi meddücezirin (gelgit) seviye farkı­na bağlıdır. Kıyıların şekillenmesinde ve beşerî hayat üzerinde büyük rol oynar.

Denkleşme akıntısı: iki deniz havzası veya iki deniz arasındaki boğazlarda mey­dana gelen akıntılardır. Sular daha kaba­rık olduğu yerden daha alçak olduğu ye­re doğru akarak denizin genel seviyesin­de bir denkleşme yaratır..

Kıyı akıntısı: Varlığı ve etkisi kıyı bölge­lerinde hissedilen akıntılardır.

Karşı akıntı: Deniz akıntılarının bir en­gele çarptıktan sonra meydana getirdiği ters yöndeki akıntılardır.

Coğrafya akıntı türleri, akıntı nasıl oluşur kaç tür çeşit akıntı vardır, açıklaması hakkında bilgi verdik.

Bu yazıya ilk yorumu sen yaz!

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.