Tevriye Nedir, Tevriye Sanatı Hakkında Bilgi Konu Anlatımı
TEVRİYE
Birden çok anlamı bulunan bir kelimenin yakın anlamını söyleyip uzak anlamını kastetme sanatıdır. Tevriye Örnekleri Cümleleri
♦ Kanun çalacağız diye çıkıp orta yere Kanunu çaldılar yere. Can Yücel (“Kanunu çaldılar” ifadesinde “kanun” sözcüğü hem “enstrüman” hem de yasa anlamında kullanıldığından tevriyelidir.)
♦ Bir buse mi bir gül mü verirsin dedi gönlüm Bir tebessümle o afet gülü verdi.
(Gülü verdi: Yakın anlamı: gül çiçeğini verdi; uzak anlamı: Güldü. Kastedilen anlam uzak anlamdır.)
♦ Sordum nigârı dedi ahbap Semt-i Vefa da doğru yoldadır
(Bu beytin ikinci dizesinde “Vefa” sözcüğü tevriyeli kullanılmıştır. Buradaki “Vefa” sözcüğünün, yakın anlamı olan “sözünde durmak” anlamı söylenmiş uzak anlamı olan “İstanbul’un bir semti” kastedilmiştir.)
♦ Süleyman Nazif, şair Halil Nihat Boztepe’nin yeni yaptırdığı zarif evini görünce şöyle dedi: İşte azizim, senin en güzel beytin!
(Yukarıdaki parçada “beyt” sözcüğü hem “iki dizelik nazım birimi” hem de “ev” anlamında tevriyeli kullanılmıştır.)
ÖRNEK SORU
Ömrünün son demlerini yaşayan şair: “Bütün kuşlar vefasız. Mevsim artık sonbahar.” diyerek yalnızlıktan yakınmaktadır.
Şairin yukarıdaki dizeleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İnsanlar “kuş”a benzetilerek açık istiare yapılmıştır.
B) Yaşlılık, “sonbahar’a benzetilerek açık istiare yapılmıştır.
C) Ömür, mevsimlerle temsil edilmiştir.
D) İnsanlar, sonbaharda göç eden kuşlarla sembolize edilmiştir.
E) Dizelerin bütününde tevriyeli bir kullanım söz konusudur.
CEVAP
E’dir. Dizelerde tevriyeli değil kinayeli bir kullanım söz konusudur. Çünkü kinayede bir sözün hem gerçek hem mecaz anlamı vardır ve kastedilen mecaz anlamdır.
Buna göre, dizelerin gerçek anlamı: Kuşlar, sonbaharda göç eder.
Dizelerin mecaz anlamı: Dostlar, ihtiyarlık döneminde teker teker yitip gider.
UYARI : Kinaye ile tevriye karıştırılmamalıdır. Kinayede bir gerçek bir mecaz anlam vardır ve kastedilen mecaz anlamdır. Tevriyede ise iki anlam da gerçek anlamdır.
Örnek:
“Sayılı günler tükendi. Yolun sonu görünüyor.”
Bu dizelerde “yolun sonu” sözü kinayelidir. Bu sözün gerçek anlamından başka, mecaz anlamı da vardır:
Gerçek anlam : Geçip gidilen yerin bitişi. Mecaz anlam : Ömrün sonu, ölüm.
“Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar. Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar?”
Bu dizelerde ise “ulusun” sözü iki gerçek anlamda yani tevriyeli olarak kullanılmıştır: Ulumak : uluma eylemi. Ulu : yüce.
İki anlam da gerçek anlamdır: ulumak sözcüğünün mecaz anlamı kullanılmadığından, burada kinaye değil tevriye sanatı söz konusudur.
Tevriye Nedir ve Tevriye Örneği İlgili Örnekler Sorularınızı Sizler de Aşağıdan Hemen Yazabilirsiniz.
çok güzeldi. TEŞEKKÜRLER.