Tanzimat Döneminde Çıkarılan Gazetelerin Adları ve Özellikleri

Tanzimat döneminde çıkarılan gazetelerin adları ve tarihleri, Tanzimat döneminde çıkarılan gazetelerin adları ve özellikleri

Tercüman-ı Ahval: Bu gazete ilk özel gazete olarak bilinmektedir. 22 Ekim 1860’ta Türk sermayesiyle kurulan ilk gazete olan Tercüman-ı Ahval’in başında Şinasi Bey ve Agah Efendi bulunmaktaydı. Genel olarak Osmanlı Devleti’ni eleştiren bir tutum takınan gazete zaman zaman eleştirildi. Başlarda Osmanlı halkının Batıya göre geri kalmasının nedenlerine fazlasıyla değinen gazete daha sonra yayın anlayışını birazcık da olsa değiştirerek gazeteyi genişletti. Şinasi’nin Şair Evlenmesi gibi yazı dizileri de gazeteye katılmış oldu. Osmanlı Devleti’ni eleştirmekten vazgeçmeyen gazetede eğitim sistemini eleştiren ifadelerin yer almasından sonra gazete iki hafta süreyle kapatılarak tarihe ilk kapatılan gazete olarak da geçti. Tam olarak kapanması ise 11 Mart 1866’da gerçekleşti.

Tasvir-i Efkar: Tercüman-ı Ahval gazetesinin kurucularından olan İbrahim Şinasi, 2 sene sonra Tercüman-ı Ahval’den ayrılarak 28 Haziran 1862’de Tasvir-i Efkar adındaki bu gazeteyi çıkarmaya başladı. Noktalama işaretlerini ilk defa kullanan gazete haber, bilgi, kültür gibi alanlar üzerine haber yapmasının yanında iktidar ile ilgili yergilerde de bulundu. Kısa sayılabilecek bir süre içinde gazete severek okunmaya başlandı ve zamanının en çok satılan gazetesi olmayı başardı. Gazetenin başındaki Şinasi 1865 yılında ülkeden ayrılarak Fransa’ya gidince Namık Kemal gazeteyi devraldı ve o yönetmeye başladı. Ancak gazetede ayrılıklar bitmedi ve Namık Kemal de ülkeden ayrılınca gazeteye Yeni Tasvir- i Efkar olarak isim veren Ebüzziya Tevfik başa geçti. Gazete Birinci Dünya Savaşı sırasında pek çok riskler almış ancak yayıncılık anlayışından taviz vermemiştir. Savaş sırasında Enver Paşanın talimatlarıyla zaman zaman sansürlenmiş hatta kapatılmıştır. Tüm bunlara rağmen yayın yapmaya tekrar başladığında gazete riskleri göze almış ve Mustafa Kemal’in Çanakkale’deki başarılarına oldukça geniş yer vermiştir. Bundan sonra da 4 defa daha kapatılan gazete, her seferinde yeni bir isim alarak yayınlanmaya devam edilmiştir. Son defa kapatılma kararı ise 1925’te İstiklal Mahkemesi’nden çıkmıştır.

Ceride-i Askeriyye: Adından da anlaşıldığı gibi Osmanlı’nın ilk resmi ordu gazetesi olarak 17 Ocak 1864’te yayına başlamıştır. Adından da beklendiği gibi gazete ordu ile ilgili haberler yapmakta, ordunun genel durumunu, yeni haberleri ele almaktaydı.

Muhbir: Siyasi ağırlıklı haberler yapan Muhbir gazetesi 2 Ocak-27 Mayıs 1867 tarihleri arasında yayınlanmıştır. Haftada 3 gün çıkarılan gazete Osmanlı Devleti hakimiyeti altındaki azınlıkları birlik beraberliğe çağırdı ve bütünleyici bir politikayı savundu. Girit, Mısır, Sırbistan gibi topraklardaki ayrılıkçı ve bağımsızlıkçı hareketleri hedef alan gazetenin baş yazarı Ali Suavi, padişahın hoşuna gitmeyebilecek haberleri nedeniyle bazı problemler yaşadı. Gazetenin en önemli temellerini Ali Suavi atmıştır ve gazeteyi bazı görüşler üzerine oturtmuştur. Meşrutiyeti ilk savunan gazete olması yönüyle ideolojik nitelikli olarak değerlendirilebilir. Suavi gazeteciliği halkı yükseltmek ve kültürü artırmak amacıyla yaptığını ifade etmiştir.

Hürriyet: Osmanlı Devleti’nden ayrılan Ziya Paşa ve Namık Kemal Londra’daki hayatlarında kafa kafaya vererek bu gazeteyi çıkarmışlardır. 1868-1870 yılları arasında yayınlanan gazete bu açıdan Avrupa’da yayınlanan Türk gazetesi olarak bilinmektedir. Gazetenin baş yazarı Namık Kemal’dir. Baş yazar olarak gazetede siyasi ağırlıklı olmak üzere kültürel konulara da eğilmiş, Türkçe’nin sadeleşmesini savunan yazılar yazmıştır. Osmanlı Devleti’nin gerileme sürecinin son bulması için kurtuluşun halkta olduğuna inanmıştır ve halkın desteği, eşitlik ve adalet ile toparlanılabileceği görüşündedir.

İbret: Gazete yayına başladığı 1870 yılından itibaren yayıncılık anlayışını ortaya koymuştur. Genelde gazete doğu ile batıyı karşılaştırmış ve medeni insanların neler yaptığını, nasıl bir hayat sürdüklerini anlatmayı tercih etmiştir. Bir süre sonra gazeteye Namık Kemal’in katılmasıyla toplumsal, siyasi, parasal konular ile ilgili görüşlere de gazetede yer verildi. Gazetenin yurt dışında satılması, Osmanlı Devleti’nin batıdaki kötü izlenimini düzeltmesi adına bir ümit olmuştu.

Basiret: Ali Efendi tarafından 1867’de çıkartılmasına rağmen iki sene sonra okuyucuyla buluşabilmiştir; çünkü Vaka-i Vakvakiye olmuştur. Genel olarak iç ve dış basından haberlere yer verilen gazete bu açıdan diğer gazetelerden ayrılır. 1870-71 yılları arasındaki Fransa-Prusya devletleri arasındaki savaşta Prusya’yı savunduğunu gösteren yazılar yayınlamıştır. Prusya’nın savaşı kazanmasıyla Ali Efendi’yi Almanya’ya davet etmiş ve devrin en gelişmiş baskı aleti ile teşekkür etmişlerdir. Ali Suavi’nin yazdığı bir yazı neticesinde Kudüs’e sürgüne gönderilmesi ile gazete yayına son vermiştir.

Tanzimat Döneminde Çıkarılan Gazetelerin Adları ve Özellikleri Hakkında Yorumlarınızı Hemen Paylaşabilirsiniz.

1 yorum

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.