Şiirde Ölçü (Hece Ölçüsü ve Aruz Ölçüsü) Özellikleri

Şiirde hece ölçüsü, şiirde aruz ölçüsü nasıl bulunur özellikleri nedir

ŞİİRDE AHENK (SES ve RİTİM)

Şiir dilini diğer edebî metinlerden ayıran yönlerden biri de ahenktir. Ahenk; ölçü (vezin), kafiye (uyak), redif, tekrir, aliterasyon ve asonans gibi ses ve ritim öğeleri, şiirde ahenk unsurlarıdır.

ÖLÇÜ (VEZİN)

• Şiirde dizelerin hece sayısı ya da hecelerin uzunluk kısa­lıklarının denkliğiyle ortaya çıkan uyuma ölçü denir.

HECE ÖLÇÜSÜ

Dizelerdeki hece sayılarının eşitliğine dayanan ölçüye hece ölçüsü denir.

Hece ölçüsü millî ölçümüzdür ve Türkçenin ses yapısına uygundur.

Türkçe şiir örneklerinin en eskilerinde de hece ölçüsü kullanılmıştır.

islamiyet öncesi Türk edebiyatında tamamen ve halk edebiyatında büyük oranda hece ölçüsü kullanılmıştır.

Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmış, Tanzimat’la başlayan heceye geçme denemeleri ancak Millî Edebiyat döneminde başarıya ulaşmıştır. Türk şiirinde hece ölçüsünün en çok 7 (mânilerde), 8 (se­mai, varsağı ve ilahilerde) ve 11’li (koşmalarda) kalıpları kullanılmıştır.

Hece ölçüsünde dizelerin okurken durma yerleriyle belli bölümlere ayrılmasına durak denir.

TAKTİK : Heceleri doğru saymak için dizede geçen ünlüleri saymak kolaylık sağlar.

Dedim Emrah gibi / var mı âşıkın Dedi elbet benim / sensin lâyıkım Dedim halimden bil / hali yanığım Dedi bilmez idim / anca inandım

6+5   = 11 ‘li hece ölçüsü

ARUZ ÖLÇÜSÜ

Hecelerin uzunluk ve kısalıkları temeline dayanan ölçüye aruz ölçüsü denir.

Aruz, Arap edebiyatından İran’a oradan da Türk edebiyatı­na geçmiştir.

Aruz, divan şiirinde esas ölçü olarak kullanılmıştır. Halk edebiyatında kısmen, Tanzimat ve Servet-i Fünun dönem­lerinde büyük oranda aruz kullanılmıştır.

Türk edebiyatında aruzun kullanıldığı ilk örnek 11. yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından yazılan Kutadgu Bilig’tir.

Modern Türk şiirinde Tevfik Fikret, Yahya Kemal, Ahmet Haşim ve Mehmet Âkif aruzu başarıyla kullanmışlardır.

Aruz vezninde kullanılan ulamalara vasi, vezin gereği kısa hecenin uzun gibi okunmasına imale, uzun hecenin kısa gibi okunmasına zihaf, uzun hecenin olduğundan daha uzun (bir buçuk hece) okunmasına med denir.

Aruz vezni bulunurken ünsüzle biten (kapalı) heceler çiz­giyle, ünlüyle biten (açık) heceler noktayla gösterilir.

Şiirde ölçü hece ölçüsü ve aruz ölçüsü nedir hakkında bilgi verdik.

10 yorum

gökan için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.