Orta Asya’da Türk-İslam Sanat Eserlerinden İki Tane Örnek Veriniz
Kazakistan’ın güneyinde, Türkistan’ın kuzeydoğusunda kervan yolu üzerinde, Yesi’de bulunan Hoca Ahmed Yesevi Türbesi tarihi bir kale yakınlarında bulunur. 1993’te Türkiye ve Kazakistan arasında bir anlaşma yapılarak türbenin restorasyonu yapılmıştır. Gerçekte ise türbe daha küçüktür ve Timur tarafından 1389 yılında yaptırılmıştır. Dikdörtgen bir yapıya sahip olan türbe, 38,7 metre yüksekliğindedir ve ateş tuğlası ile yapılmıştır. Duvarları ise pişmiş kare tuğla ve bir alçı çeşidi olan ganç harç ile inşa edilmiştir.
Kaşgarlı Mahmud Türbesi ise Opal köyünün 4 kilometre kuzeybatısındadır. Türbe bakımlı bir bahçenin içinde görkemli bir şekilde yükselmektedir. Bir Uygur Türk’ü olan Yasin Kari, türbe ile yakından ilgilenmektedir. Türbe Külliye şeklinde tasarlanmıştır ve içinde hacet yeri, halvet yeri, çilehane ve tilavethane bulunurken bahçesinde bir mescit ve müze olarak hazırlanmış bir bölüm bulunur. Kitabelerde yer alan bilgiye göre türbe 1829 ve 1897 yıllarında olmak üzere 2 kez restorasyona tabi tutulmuştur. Tüm bu onarımlardan dolayı türbenin zamanla değişime uğradığı düşünülmektedir ve ilk hali bilinmemektedir. Türbeye ulaşan bir yol ve bu yolda Kaşgarlı Mahmud’un diktiği sanılan ve Uygurların Hayhay diye adlandırdığı görkemli bir ağaç vardır. Ağacın dallarına insanlar zaman içinde dileklerini yazdıkları bezleri bağlamışlardır. Ayrıca ağacın yakınlarında bir su kaynağı da bulunur.
İddialara göre Kaşgarlı Mahmud’un asıl mezarı, türbeye yakın mesafede olan ve türbeye doğru bakan bir mezarlıktadır. Kaşgarlı Mahmud’un eseri olan Divan-ı Lugati’t-Türk’ün bazı sergileri de türbenin ikinci odasında yer alır. Üçüncü oda ise insanların namaz kılması için tasarlanmıştır ve türbenin damına bir merdivenle bağlanır.
Hemen Yorum Yaz