Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi Özet

Kurtuluş Savaşında Doğu Cephesi Durumu Kısaca, Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi Özet bilgi

Kurtuluş savaşının 1919 ve 1921 yılları arasında Türk- Ermeni savaşı da dahil olmak üzere Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya’yı da içeren cephe.

Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi Savaş Düzeni:

Bu cephede Türk 15’nci Kolordusu bulunmaktadır dört tümen ile süvari ve topçu alaylarından meydana gelmekteydi. Toplam personel sayısı, 13.000 kişi civarındaydı. Ermeniler ise toplamda 12 alaydan oluşan dört adet tümen sahibiydiler. Toplam personel sayıları; 15.000 civarındaydı. Ama doğudaki kuvvetlerimize karşı kullanabilecekleri toplam kişi sayısı 10.000 kişi civarındaydı.

Cephe hattı Osmanlı-Rus Savaşının (1877-78) ardından Osmanlı-Rus sınırını çizen Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit olarak çizilmişti.

Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi hakkında geniş bilgi

I. Dünya Savaşı sırasında, Kafkas Cephesi’nin açılmasının ardından Ermeniler ve Ruslar işbirliğine gitmişlerdi ve Rusların gazına gelmeleriyle Osmanlılara saldırılar başladılar. Rusya’da devrim olunca Ruslar, Doğu Anadolu’da işgal altına aldıkları yerleri Türklere vererek geri kaçtılar. Bu arada merkezi Erivan olan bir Ermenistan kuruldu (28 Mayıs 1918). Ruslar geri giderken daha Türk ordusu bölgeye varmadan Ermeniler, Rusların yerine geçti ve doğu Anadolu’nun kendilerinin olduğunu söyleyip, Gümrü, Iğdır, Arpaçay ve Aras’’a vardılar.

I. Dünya Savaşı’nın bitmesiyle beraber  bölgede bulunan Türk 3’ncü Ordusu 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması sebebince Kafkasya’yı terketmesi sonucunda Kafkasya’da, Ermenistan’ın başı çektiği Gürcistan, Azerbaycan ve Nahcivan Cumhuriyetleri ortaya çıktı. Bu boşaltma esnasında muhtemel Ermeni saldırı ve tecavüzleri yüzünden Türk halkını koruma altına almak amacıyla Ardahan, Batum yöresinde Acara Şura Hükümeti, Kars-Oltu-Sarıkamış-Kağızman yöresinde ise Güneybatı Kafkasya’da Geçici Milli Hükümeti ortaya çıktı. Ama bu iki hükümet 3 aylık sürecin ardından İngilizlerce dağıtıldı. Bu olayın ardından bölgenin Ermeni saldırıları karşısında durulabilmesi adına, Erzurum’da 15. kolordu kuruldu.

10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Antlaşmasında yer alan maddeler gereğince Büyük Ermenistan idealini gerçekleştirmek isteyen Ermeni tedhiş hareketlerinin olmasıyla bölgedeki durum giderek gergin bir hal aldı. İtilaf Devletleri, Akdeniz ve Karadeniz’e çıkış kapısı açabilecek ve hudutlarını Amerikan Başkanı Wilson’ca çizilmiş olan Büyük Ermenistan hayalini gerçekleştirmek adına Sevr Antlaşması’na bir madde eklediler.

Doğu Cephesinin Sonuçları:

15. Kolorduya Kazım Karabekir’in atınmasıyla artan Ermeni saldırılarına karşı koymaya başlandı.

29 Eylül 1920’de taaruz eden Kazım paşa , Ardeşen-Yusufeli-Oltu-Bayezit sınırını geçerek Drastamat Kanayan önderliğindeki Ermeni birlikleriyle çatışmaya girmiştir. Birinci savaş Oltu Muharebesiydi. Bunun peşi sıra Simon Vratsian ve Artashes Babalian önderliğindeki  Ermeni birlikleriyle Sarıkamış Muharebesi (1920) ve Kars Muharebesi meydana geldi. Kars’ın doğusunun gerisine çekilen Ermeniler Bolşevik Rusyadan ve ABD’den yardım beklemişti ancak Bolşevik Rusya Kafkasya bölgesini kendi hakimiyetinde istemesinden ötürü ve Türk Kurtuluş Savaşı’nı desteklemesinden ötürü yardım talebini karşılıksız bıraktı. ABD’den de olumsuz yanıt alan Ermeniler, işgal altına aldıkları Erzurum, Kars, ve bölgesini Kazım Karabekir kuvvetlerine teslim etti ve bugünkü Ermenistan’ın batı kısmına yerleşmiş oldu.

Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi Özeti Hakkında Yorumlarınızı Hemen Paylaşabilirsiniz.