Kil Minerallerinin Özellikleri

Kil Minerallerinin Özellikleri Hakkında Bilgi

Kil mineralleri, 0,005 mm’den daha küçük parçacıklardan oluşan, levha yapılı (yaprak­sı) hidratlı alüminyum silikat mineralleri grubu. Bileşimlerinde önemli miktarlarda demir, alkali metaller ya da toprak alkali metaller bulunur.

Kil minerallerinin çoğu birbirine benzer ve ancak X ışını kırınımı teknikleriyle, elek­tron mikroskopuyla ya da ayrımsal ısıl çözümleme yöntemleriyle belirlenebilir. Bu mineraller için, yalnızca ayrıntıda farklı olan çeşitli sınıflandırmalar geliştirilmiştir, ama genel olarak yapıları ve bileşimlerine göre gruplanır. Buna göre kil mineralleri alofan; kaolinit; haloysit; montmorilonit; illit; klorit; vermikülit; sepiyolit, attapulgit, paligorskit; kanşık katmanlı kil mineralleri olmak üzere başlıca’dokuz ana gruba ayrılır.

Kil minerallerinin çoğunun kristal yapısı iki yapı birimiyle tanımlanır. Bunlardan ilki, iki boyutta heksagonal (altıgen) sistem­de düzenlenmiş bir silisyum-oksijen dörtyüz­lüleri katmanından oluşur; her dörtyüzlü öteki dörtyüzlülerle üç oksijen atomunu paylaşır. (Oksijen atomları, hemen hemen bir düzlem üzerinde yer alır.) Silisyum mer­kezli dörtyüzlülerinin hepsi ve hidroksil grubu aynı doğrultuya yönlenmiştir. Çarpıl­mamış halde bu birimin kalınlığı 4,7 angström (1 angström = 10″ mikrometre) dolayındadır, ikinci yapısal birim ise, birbirine yakın birleşmiş oksijen ya da hidroksil iyonlarından oluşan iki katman içerir; oksijen ya da hidroksil iyonları bir sekizyüzlünün köşelerini oluşturur ve bu yapının içinde alüminyum, magnezyum ya da demir gibi metaller yer alır. Çarpılmamış halde bu sekizyüzlü katmanının kalınlığı 5,05 angström dolayındadır. Dörtyüzlü ve sekizyüzlü birimler, çeşitli düzenlerde birle- şebilir. Bu kristal yapılarının dışındaki kil mineralleri daha enderdir ve bunlar ya biçimsizdir (amorf) ya da amfibol mine­rallerinde olduğu gibi çift dörtyüzlü zincir­lerine dayalı kristal yapılarına sahiptir.

Kil mineralleri çoğunlukla ufalanma ürün­leridir. Farklı çevre koşulları, özellikle fark­lı iklim ve su rejimleri, aynı ana kayaçtan farklı kil minerallerinin oluşmasına yol açar. Bazı durumlarda kil mineralleri hidrotermal etkiyle oluşur; bu tür bir sürecin sonucunda tek mineralli çökeller gelişir. Çamurtaşı ve kiltaşı gibi tortul kayaçlarda, deniz çökellerinde ve toprakta da bol mik­tarda kil minerali bulunur. Kil mineralleri ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Örneğin, asıltı halde bulunma, yani su alma ve su tutma özelliğine sahip olmaları nedeniyle, bu minerallerden son­daj çamuru olarak yararlanılır. Organik maddelerle kolayca tepkimeye giren bazı kil mineralleri, petrol arıtımında katalizör ola­rak, bitkisel yağlar ile mineral yağlarının işlenmesinde de renk giderici olarak kulla­nılır. Kil minerali nedir özellikleri bilgisini aktardık.

Bu yazıya ilk yorumu sen yaz!

Hemen Yorum Yaz

Adını veya rumuzunu yazabilirsin.