Hücre Farklılaşması ve Sebepleri

Hücre Farklılaşması ve Sebepleri Nelerdir Kısaca Bilgi

Farklılaşma değişik özelliklerinin olmasıdır. Farklı dokuları meydana getiren hüc­reler de aynı değildir. Bu bağlamda, hepsi tek bir hücreden meydana gelmektedir. Tek bir hücre seviyesinde, bu değişiklik daha çok morfoloji değişiklikleri ve özel bir davranışın olması şeklinde görülmektedir. Farklılaşma en çok görülen hücrenin sahip olduğu diğer fırsatların kısıtlanmasıyla beraber yok olur.

Bir Hücreli Canlılarda Farklılaşma

Bir hücreli canlılar pek çok sayıda seyrettikleri için değişik niteliklerdedir. Bu nedenle de farklılaşma daha çok yaşanır. Ancak farklılaşma olarak, gerçekte ilkel tipde olan farklılaşma bilinir. Aslında yer değiştirme, sitoplazmanın amipsi diye bilinen hareketleriyle farklı şekillerde görülür. Buna rağmen, değişik cinslerde, hücrenin dış şeklinde nazara aynı seyreder ve özel organitler olan kirpik ya da kamçılar gelişir. Su­da hayat süren farklı cinslerde  suda kalabilme kabiliyetini artıran farklılaşmalar şeklinde tanınır.

Çok Hücreli Canlılarda Farklılaşma

Farklılaşma burada daha belli olur. Çoğunlukla aynı bireyde birçok hücre çeşidi gözlenir. Aynı şekilde farklılaş­mış hücre topluluklarına doku denilir. Bunların her biri farklılaşmamış hücrelerin artması ve farklılaşma­sıyla meydana gelir. Bunlardan ilk sırada konumlananlar ise  kaynaşmaları yumurtanın meydana gelmesine sebep olan gametlerdir. Bu gametlerin ken­di içlerinde fark edilir derecede farklılaş­ma vardır. Erkek ve dişi gametler­de çekirdek içeriği hemen hemen değşmese de birincilerinin hareket ay­gıtı ve enzimsel donanımı olağanüstü şekilde gelişip, sitoplazmaları çok aza düşürken dişi gametler hareket edemez ve gelişmenin ilk safhalarını sağlayacak depo maddelerini biraraya getirir.

Farklılaşmama ve Farklılaşmanın Kaybı

Karmaşık organiz­malarda, yetişkinlerde dahi sadece fark­lılaşmış hücreler yer almaz. Üst yapılı bitkilerde, daima bireyin durmadan büyümesine katkı sağlayacak farklılaş­mamış hücre bölgeleri vardır. Bu hüc­reler bir müddet geçince farklı dokuların olu­şmasına yardımcı olur. Hayvanlarda da, farklılaşmadan geriye kalan ve zaman zaman farklılaşabilen hücreler vardır. Bazı­ları neoblast, bazıları histiosit şeklinde tanınır.  Bu rağmen daima kendini yenileyen dokulardaki ana hücreler, farklılaşmamış olarak saptanmaz. Bunlar fazla bölün­me kabiliyeti olan, ancak farklılaşmış bir soya ait hücreler olarak bilinir.

Farklılaşma kaybı, farklılaşmış bir hücrenin farklılaşmamış vaziyetine tekrar dönmesine denir. Bu çok tartışılan bir meseledir. Kimi şartlarda ihtimal şeklinde göz önünde bulundurulur.

Farklılaşma Nedenleri

Hücre farklılaşmasının meydana gelmesine ilişkin birkaç yasa ve farklılaşmanın ana sebepleriyle alakalı pek kesin bilgi mevcut değildir.  Hücrenin değişik oluşturucuları sayesinde bunu saptamak için farklı deneyler gerçekleştirilerek, daha evvel çekirdeği alman yumurtalara farklılaşmış hüc­relerin çekirdekleri ekilmişti. Bu deneyler, çekirdeğin alındığı hücre ne ka­dar yakın bir dönemde farklılaşmış­sa o kadar başarılı olarak kaydedilmiştir. Peş peşe ekimler, çekirdeğin özelliklerini uzun süre muhafaza edebildiğini  kanıtlamıştır. Ancak   bu farklılaşma sebebinin sitoplazmada yer alması pek kesin bir bilgi değildir. Buna rağmen, bir çeşidin çekirdeklerinin, diğer bir çeşidin çekirdekleri alınmış hücre­lerine ekilmesi, çekirdeklerin daima yönlendirici bir vazifesi bulunduğunu kanıtlamaktadır.

Hücre Farklılaşması Sebepleri Hakkında Bilgi Aktardık.