Ebeveyn Nedir

Ebeveyn Nedir

Ebeveyn, çocuğu olan ya da anne/baba rolünü üstlenen kişidir. Batı toplumlarında ebeveynlik, kişiye çeşitli yükümlülükler ge­tiren ve büyük ölçüde biyolojik akrabalığa dayanan bir durumdur. Ama bu tanım bütün toplumlar için geçerli değildir. Bazı toplumlarda biyolojik ve toplumsal ebeveyn ayrımı yapılır. Biyolojik ebeveyn çocuğu doğuran ya da döl veren, toplumsal ebe­veyn ise çocuğu yetiştirmekle yükümlü olan ve hukuk açısından da ana ya da baba rolünü üstlenen kişidir. Bu ayırma, özellikle baba söz konusu olduğunda sık rastlanır. Antropologlar bu durumu açıklamak ama­cıyla farklı akrabalık terimleri geliştirmişler­dir. Biyolojik babayı belirtmek için genitor, toplumsal babayı belirtmek içinde pater terimleri kullanılır.

Hukuk kuralları ebeveynliği çeşitli bakım­lardan düzenlemiştir. Özellikle ebeveynin çocuğa karşı görevlerinin belirlenmesi hu­kuk açısından büyük önem taşır. Türk Mede­ni Kanunu (TMK) ebeveynin çocuğa karşı görevlerini ayrıntılı bir biçimde düzenlemiş­tir. Buna göre anne ve baba çocuğa aile yararının gerektirdiği yardımda bulunmak (m. 260), onu sevecenlikle yetiştirmek, ona yaşam için gerekli bilgi ve deneyimi kazan­dırmakla yükümlüdür. Çocuğun bakım ve eğitimi için gerekli giderler, kendi mallarının yönetimi konusunda kabul ettikleri rejime göre, anne ve babaya düşer. Anne ve baba yoksulluk içinde bulunur ya da çocuğun durumu olağanüstü gideri gerekti­rirse, yargıç çocuğun gelir ve kazancından, onun bakım ve eğitimine yarayacak belirli bir miktarın harcanması için izin verebilir. Çocuğun bakımı konusundaki yükümlülük besleme, giydirme, barındırma ve tedavi gibi hususları kapsar. TMK’nm 152. madde­si bu yükümlülüğü ön planda babaya yükle­miş olmakla birlikte, anne ve babanın her ikisi de kabul ettikleri mal rejimine göre bu yükümlülüklerin gerektirdiği giderlere ka­tılmak zorundadır. Velayet elinden alınan anne ve baba, çocuğun bakım ve eğitim giderlerini eskisi gibi ödemekle yükümlüdür (m. 277). Çocuğun kendine ait malının bulunması, ebeveyni bu yükümlülükten kurtarmaz. Çocuklar da ebeveyne karşı bağlılık borcu altındadırlar. Velayet altındaki çocuğun ebeveynine karşı en önemli ödevi saygı ve yardımdır (m. 260). Bu yardım yalnızca moral destek anlamında olmayıp çocuğun kendi gelir ve kazancından muhtaç ebeveyn için harcama yapması anlamını da içerir (m. 315). Bu yükümlülük ergin olan çocuk­lar için söz konusudur. Çünkü ergin olma­yan çocukların gelir ve kazançları üzerinde ebeveynin zaten yararlanma hakkı vardır.

Çocuk soyadı bakımından da babaya bağlı­dır. Baba soyadını değiştirirse, bu işlem onun henüz ergin olmayan çocuğunu da etkiler (m. 153). Evlilik içi doğan çocuk babasının yurttaşlık haklarım kazanır (m. 259). Ergin olmayan, evlilik içi çocuğun ikametgâhı, babanın ikametgâhıdır (m. 21).

Çocuğun ebeveynine, ebeveynin de çocuğa karşı yüklenmiş olduğu ödevlerin yerine getirilmemesi mirasçılıktan çıkarılmayı ge­rektirir (m. 457). Ebeveyn ne demek tanımı ve açıklaması bilgisini verdik.