Diyakoz Nedir?

Diyakoz (Yunanca diakonos: “yardımcı”), Hıristiyanlıkta üç aşamalı ruhbanlığın, papazlık ve piskoposluktan önceki ilk aşamasında bulunan kilise görevlisi; çeşitli Protestan kiliselerinde kilise görevlerini ve bazen cemaatin yönetsel işlerini paylaşmak üzere genellikle takdis edilerek resmen görevlendirilen cemaat üyesidir. Diyakoz nedir kime nedir detaylı bilgi aktaracağız.

Diyakozluk aşamasının bulunduğu kiliseler, diyakozluğun, Hıristiyan cemaatinin gündelik sorunları ile hayır işlerinden sorumlu yardımcı ama temel bir kademe oluşturduğu Hıristiyan kiliselerindeki düzeni en azından ilke olarak sürdürmektedir. Ama Ortodoks ve Anglikan kiliseleri ile 1960’lara değin de Katolik Kilisesi’nde diyakozluk, temel ruhban rütbelerinden biri olarak başlangıçta taşıdığı bağımsız konumunu yitirmiş, papazlıktan önce genellikle bir yıl süren geçici bir deneme dönemi olmuştur. 20. yüzyıl Katolik Kilisesi’nde diyakozluğun sürekli bir rütbe sayılması eğiliminin canlanması sonucunda önce 1957’de Papa XII. Pius, kilise dışındaki cemaat üyelerine bağımsız diyakozluk rütbesinin verilebileceğinden söz etti. Ardından da II. Vatikan Konsili (1962-65), bir ölçüde papaz yetersizliğini gidermek, bir ölçüde de geleneksel üç aşamalı rütbe düzenini canlandırmak amacıyla sürekli diyakozluk kurumunu yeniden oluşturdu. Papazlığa hazırlık niteliğindeki eski işleyişin tersine, yeni biçimiyle diyakozluk, bekârların yanı sıra evli erkeklerin ve çok sınırlı durumlarda kadınların da takdis yoluyla atandığı bir rütbe olarak düzenlendi. Sürekli diyakozlar kilise ve piskoposluk bölgelerinde vaftiz, Komünyon ayininde kutsal ekmeği ve şarabı dağıtmak, vaaz vermek, cenaze törenlerinde ayin yönetmek gibi çeşitli görevler üstlenebilmektedir.

Protestan Kiliseleri’nde diyakozluk değişik biçimler alır. Cemaat yönetimine dayalı (kongregasyonel) kiliselerde diyakozlar çoğunlukla, cemaatin mali ve yönetsel işleri üe Komünyon ayininde kutsal ekmeğin ve şarabın dağıtılmasından sorumlu olmak üzere cemaat arasından seçimle belirlenen kişilerdir. Bu diyakozlar gerçekte cemaatin yaşlılar kurulunu oluşturur. Presbiteryenlikte diyakoz heyetleri ayin yönetmek, hastalan ziyaret etmek ve yardım dağıtmak gibi işlerle yükümlüdür. Kara Avrupa’sında (özellikle Almanya ve İskandinavya) ilk örneğini 1833’te Almanya’da I. H. Wichern’in kurduğu özel diyakozluk enstitülerinde, kilise bölgesinde sosyal görevler üstlenecek ve gençlik sorunlarına eğilecek diyakozlar yetiştirilir. Bazı durumlarda bu diyakozlar daha geniş sorumluluklar üstlenir; örneğin İsveç’te vaaz verme konusunda da eğitim gören pastorsdiakon’lar yeterli sayıda papaz bulunmayan ücra bölgelerde vaaz verebilir. Kara Avrupa’sındaki bazı Lutherci kiliselerde, bir kilise bölgesindeki yardımcı görevlilere, tam yetkili birer papaz olsalar bile diyakoz adı verilir. Asya ve Afrika’daki bazı Protestan kiliseleri kalıcı diyakozluğu yeniden kurumlaştırmıştır. Güney Hindistan Kilisesi’nde yaşam boyu bu görevde kalmak üzere atanan diyakozlar, papaza yalnızca ayinlerde ve yönetsel işlerde değil, dinsel eğitimde ve vaizlik görevlerinde de yardımcı olur.