Çek Nedir

Çek Nedir, Çek Ne Demek Nasıl Yazılır

Çek, bir banka adına çekilen ve istendiğinde karşılığı ödenen emre yazılı senet ve ödeme aracı. Türk hukukunda öteki ülke hukukla­rından farklı olarak kambiyo senedi olarak kabul edilir. Poliçe ve bonodaki gibi bir kredi işlevi taşımaz. Türk Ticaret Kanunu (TTK) çek için bazı özel hükümler getirerek (m. 692-753), geri kalan sorunlar için poli­çeye yollamada bulunmuştur.

Bir çekin düzenlenebilmesi için öncelikle muhatap bankada keşidecinin (çeki düzen­leyen) emrine ayrılmış bir karşılığın bulun­ması ve keşideci ile muhatap arasında bu konuda açık ya da örtülü bir anlaşma yapılması gerekir. Çekin geçerli olabilmesi için üzerinde çek sözcüğü, çek defteri veren muhatap banka­nın ve çekle işleyen hesabın bulunduğu şube, belirli bir tutarın kayıtsız şartsız havalesi, çekin düzenlendiği tarih ve yer, keşidecinin adı ve soyadı, varsa ticaret unvanı, imzası ve çeki veren bankadaki hesap numarası yer almalıdır. Çek üzerinde ödeme yerinin gösterilmesi zorunlu değil­dir. Çeke vade ve faiz koşulu konamaz; konmuşsa yazılmamış sayılır. Çekin ibraz süresi düzenleme tarihiyle birlikte başlar ve ödeme yerinin düzenleme yeri ile aynı olması durumunda 10 gün, aynı kıtada başka bir ülke olması durumunda 1 ay, başka kıta olması durumunda da 3 aydır. Düzenleme gününden sonraki bir tarihi taşıyan çeklere postdate çek denir. Banka, yeterli karşılığı varsa süresinden önce ibraz edilen bu tür çekleri ödemek zorundadır. Karşılık bulunmazsa, karşılıksız çeke ilişkin hükümler uygulanır.

Çek ada, emre ya da hamile yazılabilir; lehtar gösterilmemişse hamile yazılı sayılır. Açıkça emre yazılı kaydı bulunmasa da ciro ile devredilebilir. Emre yazılı çek ciro ve teslimle, ada yazılı çek devir beyanı ve teslimle, hamile yazılı çek ise teslimle devredilir. Ciro, hamiline yazılı çeki emre yazılı hale getirmez. Çekte keşideci lehtarın kendisi olabilir. Çek muhatap bankaya ciro edilirse makbuz yerine geçer. Çekler damga resminden muaftır. Son yıllarda yaygınlaşan bir türü de seya­hat çekleridir. Belirli bir tutar için düzenle­nerek bastırılan bu çeklerin karşılığı önce­den tahsil edildiğinden, ödeme provizyon­suz yapılır. Banka seyahat çeklerinde kay­bolma ya da çalınma gibi durumlar için ödeme güvencesi verir. Çekin ödenmesi, muhatap bankaya ibraz yoluyla olur. Muhatap banka emre yazılı bir çekteki ciro silsilesini gözden geçirmekle yükümlüdür. Ama imzaların sağlıklı olup olmadığını incelemek zorunda değildir. Çek normal olarak meşru hamil olan kişiye nakit olarak ödenir. Ama güvenlik ve kolaylık açısından bazı özel ödeme biçimleri de kabul edilmiştir. Bunlar, yalnızca bir ban­kaya ödenebilen çekler (çizgili çek) ve naklen ödenmesi yasaklanan çeklerdir. Çiz­gili çek, keşidecinin ya da hamilin çekin üzerine sol alt köşeden sağ üst köşeye doğru iki paralel çizgi çizmesiyle olur. Eğer çizgi­lerin arasına hiçbir şey yazılmamış ya da banka yazılmışsa genel çizgili çek, bir banka adı yazılmışsa özel çizgili çek söz konusu olur. Bir çekin keşidecisi ya da hamili, çekin yüz tarafına yatık olarak “hesaba geçirile­cektir” ya da benzer bir kayıt koyarsa, muhatap, çeki, alacak kaydı, takas ya da hesap nakli yoluyla ödeyebilir. Çekin keşidecinin ya da üçüncü bir kişinin elinden çalınma ya da kaybolma gibi istem dışı bir nedenle çıkması durumunda, bu kişiler ibraz süresi içinde bankaya durumu bildirerek çeke ödeme yasağı koyabilirler. Keşideci süresi içinde tahsil edilmeyen bir çekten cayabilir. Çek dolaşımdayken keşi­decinin durumunda, ölüm, medeni hakları yitirme gibi bir değişikliğin ortaya çıkması çekin geçerliliğini etkilemez. Keşidecinin kusurundan kaynaklanmayan sahte ya da tahrif edilmiş bir çekin ödenmesinden do­ğan zarar muhataba ait olur. Muhatabın çeki ödememesi durumunda hamilin başvuru hakkı doğar. Bunun için ödememe durumunun resmen saptanması gerekir. Bu da genelde protestoyla yapılır; protesto ibraz süresi içinde yapılmalıdır. Hamil başvuru yoluyla sorumlulardan çekin ödenmemiş bedelini, ibraz gününden başla­yarak yüzde 10 faiz ve protesto giderlerini isteyebilir. Çek nasıl yazılır ve Çek nedir konularında sorularınızı aşağıdan hemen yazabilirsiniz.